متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته روانشناسی گرایش عمومی

با عنوان : بررسی اثر بخشی ورزش بر میزان عزت نفس ، شادکامی و کیفیت زندگی جوانان 

در ادامه مطلب می توانید تکه هایی از ابتدای این پایان نامه را بخوانید

 

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد ارسنجان

دانشكده علوم انسانی، گروه روانشناسی

پایان نامه برای دریافت درجه كارشناسی ارشد (M.A.)

گرایش: عمومی

عنوان:

بررسی اثر بخشی ورزش بر میزان عزت نفس ، شادکامی و کیفیت زندگی جوانان

استادراهنما:

دکتر میترا محمودی

استاد مشاور:

دکتر لادن هاشمی

تکه هایی از متن به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

– بیان مسئله

اصطلاح سبك زندگی، اصطلاح رایجی است كه بیشتر اوقات برای اشاره به روش زندگی مردم به كار می رود و بازتاب دامنه كامل ارزش های اجتماعی، طرز برخورد و فعالیت ها است(باقیانی، 2003). سبك زندگی شامل رفتارهایی مانند عادات غذایی، خواب و استراحت، فعالیت بدنی و ورزش، كنترل وزن، استعمال دخانیات و الكل، ایمن سازی در مقابل بیماری، سازگاری با استرس و توانایی استفاده از حمایت های خانواده و جامعه می باشد(فیپس[2]، 2003).

بیش از یک سوم كل موارد مرگ و میر در دنیا، به دلیل چند رفتار تهدید كننده سلامتی می باشد كه ناشی از نادرستی سبك زندگی فردی و اجتماعی است و مهم ترین آن ها شامل رژیم غذایی نامناسب، كمی فعالیت بدنی، استعمال سیگار و رفتار جنسی نامناسب می باشد (فیپس، 2003). كنترل عوامل خطر در سبك زندگی و عادات بهداشتی مانند تغذیه نادرست، فقدان فعالیت ورزشی، استعمال سیگار، مصرف الكل و مواد مخدر تقریباً سبب كاهش حدود50 درصد از مرگ های زودهنگام می شود(چارکازی، 2009).

در زمینه رابطة ورزش و سلامت روانی قبلاً تصور عموم بر این بود که فعالیت های ورزشی برای سلامت جسمانی مفید است. امروزه به این امر توجه شده که ورزش علاوه بر سلامت جسمانی، می تواند در ارتقای سلامت روانی نیز مؤثر باشد (لاندرز، 2005). تحقیقات نشان داده اند که فعالیت های حرکتی منظم به طور فوق العاده ای بر وضعیت جسمانی و روانی افراد تأثیر مثبت دارد (ست کوئیز و مازر، 2006). لاندرز و پتروزیلو (1994) در زمینه بررسی نتایج 27 مطالعه بین سالهای 1960 تا 1991 نشان دادند که 81 درصد پژوهشگران به این نتیجه دست یافته اند که فعالیت جسمانی با کاهش اضطراب مرتبط است. رایلی و استارت (1995) نیز عنوان کرده اند که دانش آموزان ورزشکار در مقیاس های سلطه گری، مردم آمیزی، خودپذیری، اجتماعی شدن و احساس سلامتی بالاتر از غیر ورزشکاران هستند.

همچنین پژوهش ها نشان داده است که ورزش باعث افزایش سلامت روانی، تقویت احساس ارزشمندی، کاهش اضطراب و افسردگی (گیاکوبی، هازون بلاس و فرای، 2005) و افزایش قدرت ذهنی (لوی و لوی، 2005) می شود.

ورزش آثار مفیدی بر روی خلق وخوی افراد دارد، برخی شواهد پژوهشی نشان داده اند که فعالیت عضلانی سبب ترشح موادی در مغز می گردد که موجب بروز شادی و نشاط در شخص می شود. امروزه ورزش در درمان اختلالات روحی و روانی مورد توجه طب ورزش و رواندرمانی قرار گرفته است .فشارهای روحی و عصبی که هر روزه با ماشینی شدن زندگی بیشتر شده و استرسهای روزمره زندگی افزوده می گردند، متخصصان و کارشناسان را بر آن داشته است که از ورزش به عنوان واکسنی جهت درمان بیماریهای جسمی و روانی استفاده کنند، زیرا ورزش یکی از ساده ترین، بی خطرترین، کم هزینه ترین و طبیعی ترین راه های مقابله با مشکلات جسمی و روحی است(بنایی، 1384). ورزش زمانیکه به صورت گروهی انجام شود باعث می شود تا افراد با همدیگر در تماس و ارتباط باشند، روابط اجتماعی فرد را تقویت میکند و بیان احساسات، بدن را شکوفا می سازد، همچنین فعالیت هماهنگ، یکی از روش هایی است که اثرات مفیدی بر خلق وخو و تفکرات فرد دارد و افکار منفی و مخرب را از بین می برد(گرافت، 2000).

در بیست سال گذشته توجه بسیاری به مساله رواندرمانی همراه با فعالیت بدنی و اثرات مفید ورزش، در ارتباط با سلامت روان شده است (مارتینسن، 2004). پرداختن به فعالیت ورزشی به نحوی سبب تخلیه هیجان می شود، بدین معنا که برخی از عواطف منفی، تضاد و تعارضات درونی فرد تخلیه شده و حس اعتماد به نفس، احترام به خویشتن، احساس شادابی و سلامت جسمی در فرد نمایانگر می شود. به عبارتی می توان گفت ورزش و فعالیت بدنی برنامه ریزی شده، سبب تقویت و بهبود دستگاه های بدن مانند قلب و تنفس و بهبود آمادگی جسمانی در فرد می شود، چون جسم و روان انسان مانند یک جزء واحد عمل می کنند، لذا میتوان انتظار داشت که بهبود یکی بر دیگری اثر مثبت داشته باشد.

ورزش با تعریق و افزایش ضربان قلب ، كاهش اضطراب و افسردگی را موجب می شود، ورزش مستمر به طوریكه بدن شروع به تعرق كند ، باعث افزایش تراوش هورمونهای آندورفین، آنكفالین و دانپورفین كه خاصیت تسكین دهندگی دارند می شود . نقش ورزش مستمر در افزایش هورمون رشد كه باعث ایجاد انگیزه ، شور و شوق زندگی در فرد می شود ، در سن 20 سالگی حداكثر تراوش خود را دارد و طبق تحقیقات متخصصین در هر 10 سال ، 15 درصد از تراوش این هورمون کاسته می شود ،‌در حالیكه ورزش مرتب میزان تراوش هورمون رشد را در سنین بالا در بدن تنظیم می كند . از دیگر فواید ورزش ، جلوگیری از فشار خون و سكته های قلبی و مغزی می باشد. ورزش مستمر ،كاهش چربی مضر خون( L.D.L)و افزایش چربی مفید خون(H.D.L ) است که این امر از تجمع چربی داخل عروق و تنگی و انسداد رگها جلوگیری می كندو در مجموع از وقوع سكته های قلبی و مغزی و افزایش فشار خون جلوگیری می کند. پس زمانیكه در اثر ورزش سیستم ایمنی بدن قوی تر شد ، سلولهای سرطانی نیز كمتر خود را نشان می دهند واین امر موجب کاهش احتمال بروز سرطان در افراد است . هر یک از ارگانهای بدن دارای عمر خاصی است ، به عنوان مثال قلب انسان از هنگام حیات حدود 2 میلیارد بار می تپد كه در این رابطه ضربان قلب انسانهای مضطرب و عصبانی حدود 80 الی 85 بار است كه با ضرب این تعداد در دقیقه و ساعت و روز و تقسیم آن بر 2 میلیارد ،‌عمر متوسط افراد عصبانی حدود 50 سال در می آید ولی با توجه به اینكه نبض افراد ورزشكار در حالت سکون حدود 50 بار در دقیقه می زند(ضربان قلب ورزشكاری كه در سیستم اسید لاكتیک یا غیر هوازی كار می كند حدود 151 بار می باشد) با انجام عملیات قبلی ، طول عمر متوسط این افراد به حدود 85 می رسد و این نشان می دهد كه ورزشكاران حدود 30 سال بیشتر از بقیه افراد عمر می كند(باقری، 1378) .

از جمله متغیر های مهمی که جزء شاخص های سلامت روان محسوب می شوند و در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرند؛ می توان به عزت نفس، شادکامی ذهنی و کیفیت زندگی اشاره کرد.

عزت نفس از جمله سازه های روانشناختی است كه در چند دهه اخیر مورد توجه بسیاری از روانشناسان و پژوهشگران قرار گرفته است. بطوركلی ارزیابی هایی كه فرد از خود می كند عزت نفس او را شكل می دهد(هنری ماسون، ترجمه یاسایی، 1375).همچنین عزت نفس درجه تصویب، تائید، پذیرش و ارزشمندی است كه فرد نسبت به خود احساس می كند. عزت نفس از خود پنداره متفاوت است ، خود پنداره عبارت است از مجموعه ویژگی هایی كه فرد برای توصیف خویش بكار می برد در حالیکه عزت نفس عبارت است از ارزشیابی اطلاعاتی که فرد درخود پنداره دارد و از اعتقادات فرد در مورد تمام صفات و ویژگیهایی كه در او هست ناشی می شود(نوربخش، 1384). مطالعات نشان داده است که اشخاص با عزت نفس بالا از لحاظ اعتماد به نفس در سطح بالایی قرار دارند و تلاش هایشان آنها را به سوی موفقیت سوق می دهد. در این افراد احساس شایستگی و لیاقت عاملی برای دستیابی به سطوح بالایی از انگیزش درونی می باشد. انتظارات بالا موجب شکل گیری اهداف مشکل می شود و اهداف مشکل به برانگیختن تمرکز و چالش های مداوم کمک می کند که نتیجه آن پیشرفت و تقویت عزت نفس می باشد. اما افراد با عزت نفس پایین، انتظارات پایینی را برای عملکرد های خود در موقعیت های گوناگون در نظر می گیرند و اغلب توانایی های اولیه خود را دست کم می گیرند؛ چرا که فاقد اعتماد به نفس می باشند و از شکست می ترسند. به طور طبیعی نتیجه انتظارات پایین، تلاش کمتر و شکل گیری اهداف نه چندان دشوار و متوسط است. اهداف کوچک، عملکرد متوسط و تلاش کمتر را به دنبال دارد(غفاری، 2007).

تاکنون مطالعات در زمینه عزت نفس و ورزش صورت گرفته است که تفاوت معناداری را در عزت نفس افراد ورزشکار و غیر ورزشکار گزارش کردند و تاثیر برنامه تمرینی منظم بر افزایش عزت نفس را آشکار کردند. مجموعا مطالعات این حوزه تاکید دارند که فعالیت های ورزشی، موفقیت و شکست را به سرعت آشکار می کنند. به عبارت دیگر اجرای موفقیت آمیز در ورزش بازخورد های فوری را برای ورزشکار فراهم می آورد، این باز خورد مثبت باعث به وجود آمدن احساس شایستگی و عزت نفس می شود(ملکی، 1390).

یکی دیگر از متغیر های پژوهش حاضر شادکامی ذهنی است. واژه شادكامی چندین مفهوم متفاوت را به ذهن متبادر می كند ( برای مثال شادی ، ‌خشنودی ، لذت ، خوشایندی) که در برگیرنده انواع ارزشیابی هایی است كه فرد از خود و زندگی اش به عمل می آورد ( دانیر ، 2002). این ارزشیابی ها مواردی از قبیل رضایت از زندگی ، هیجان و خلق مثبت و فقدان افسردگی و اضطراب را شامل می شود و جنبه های مختلف آن نیز به شكل شناخت ها و عواطف است ( دانیر و ساه ، 1997). در صورتی كه افراد از شرایط زندگی راضی بوده و عواطف مثبت بیشتر و عواطف منفی كمتری را تجربه كنند ،‌گفته می شود كه از شادکامی بالایی برخوردارند( ادینگتون و شومن ، 2004).به عقیده صاحب نظران، شادی صرفنظر از چگونگی كسب آن می تواند سلامت جسمانی را بهبود بخشد. افراد شاد آسانتر تصمیم می گیرند ،‌ روحیه مشاركتی بیشتری دارند و نسبت به كسانی كه با آنها زندگی می كنند ، بیشتر احساس رضایت می كنند ( مایرز ،‌2002).

سعدی چون پیامبری بود که در یک دوره از تاریخ سیاسی ایران ظهور کرد که جامعه‌ی ایرانی در گرداب پیامدهای ناشی از قتل و غارت‌های قوم مغول دست و پا می زد. آنجا که یأس و ناامیدی بر پیکره‌ی اخلاقی ایرانیان ضربه می زد و آنها را به سوی فلاکت و نابودی سوق می‌داد.

درآن برهه از تاریخ ایران، هر چند خطه‌ی فارس با تدبیر حاکمان آن از این غارت‌ها در امان مانده بود؛ ولی سعدی می‌داند که گرد و غبار غم و رنج این فتنه به جای جای ایران پراکنده می‌شود.

اکنون او به عنوان یک اصلاح گر که افکاری برتر از اندیشه‌های بشری زمان خود دارد چه وظیفه‌ی خطیری را بر دوش می‌کشد. چگونه باید عمل کند که امیدی روشن به آینده فرا روی بشر ناامید قرار گیرد.

سعدی سال‌ها در میان اقوام مختلف زیست و با اخلاق گروه‌های زیادی از مردم آشنا شد و تجربه‌ها آموخت تا با کوله باری از تجربه و احساس قدم به زادگاه خود، شیراز، بگذارد و آنچه را می‌داند و در اندیشه خود می‌گذراند در بوستان و گلستان به نگارش در آورد تا آیندگان را بهره­­ها باشد.

در این پژوهش، نگارنده قصد دارد به کمک اندیشمندان علم و ادب به ویژه استادان بزرگوارم جناب آقای دکتر محمودی و سرکار خانم دکتر نیازکار سیری اخلاقی و پیوندی در بوستان سعدی داشته و از این رهگذر به نمایش جلوه‌های پیوند انسان با خداوند و آفریده‌های او بپردازد. پیوند و ارتباط بنده با خداوند و آفریده‌های او در بوستان هدف متعالی است که سعدی با شیوه‌ی تمثیل و حکایات در کلام خود به تصویر می‌کشد تا رسالتی که در دنیای اندیشه‌ی پربار خود دارد به انجام برساند.

در جلوه گاه‌اندیشه‌ی سعدی آن چه به روشنی قابل تصور است همه چیز حول محوری استوار که همان آفریدگار است، می چرخد.

سعدی در بوستان باب‌هایی را بر روی انسان باز می‌کند که هر کدام دری است برای ایجاد و پیوند و ارتباط با خداوند.

به قول علی دشتی «از همان باب اول که «در تدبیر و عدل رأی» سخن رانده و از نخستین حکایت بوستان، روح انسان دوستی سعدی، مرد اجتماع و اخلاق که عدالت و مردمی‌را اساس کشوربانی می‌داند تجلی می‌کند.» (دشتی، 1380: 281)

او وقتی از عدل و انصاف می‌گوید عدالت را که یکی از محورهای ارتباطی جلوه‌های پیوند با خداست در کاسه‌ی پادشاهان می‌ریزد تا زیردستان و رعیت را سیراب کند.

بر آن باش تا هرچه نیت کنی

نظر در صلاح رعیت کنی…

240/43

از آن بهره ورتر در آفاق نیست

که در مُلک رانی به انصاف زیست

246/43

احسان و نیکوکاری فضیلتی که گشایش اخروی را نصیب بنده می‌کند

کرم کن که فردا که دیوان نهند

منازل به مقدار احسان دهند

564/56

وقتی عشق و شور آفرینی می‌کند، هدفش ساختن روحی پاک و هدایت زندگی برای پیوند با حضرت حق است.

اگر میرم امروز در کوی دوست

قیامت زنم خیمه پهلوی دوست

1733/104

سرفرو آوردن در برابر حکم و رای خداوند و راضی به رضای حق بودن، اندیشه‌ای است که تجلی گاه معرفه الله است.

چو رد می نگردد خدنگ قضا

سپر نیست مر بنده را جز رضا

2620/141

قناعت پیوندی سعادت بخش که توانگری را به دنبال دارد.

قناعت توانگر کند مرد را

خبر کن حریص جهان گرد را

2704/145

عالم بوستان جهان تربیت است و اصلاح نفس و دگرگونی اندیشه‌ها برای سلامتی پیوندها.

سخن در صلاح است و تدبیر و خوی

نه در اسب و میدان و چوگان و گوی

2874/153

در بوستان تفکر در پدیده‌های هستی و نعمت‌های او انسان را به سپاس گزاری برمی انگیزد تا جلوه‌ای دیگر از پیوندها رقم بخورد.

عطایی است هر موی از او بر تنم		چگونه به هر موی شکری کنم؟
ستایش خداوند بخشنده را		که موجود کرد از عدم بنده را

3313-3312/171

در اندیشه‌های سعدی، عنایت خداوند همیشه شامل احوال بندگان است و توبه دروازه‌ای است برای ایجاد پیوندهای دوباره حتی بعد از سال‌ها غفلت.

بیا ای که عمرت به هفتاد رفت		مگر خفته بودی که بر باد رفت؟
همه برگ بودن همی ساختی		به تدبیر رفتن نپرداختی

3577-3576/183

بر روی هم نمایشگاهی که سعدی در بوستان به عرضه می‌گذارد، مجموعه‌ای از پیوندهایی است که در چرخه‌ی ارتباطی انسان با خدا و آفریده‌های او هر کدام شاه راه و ریسمان محکمی است که می‌توان با چنگ زدن به آن با خدا پیوند خورد. به قول دکتر زرین کوب «راه‌هایی است که مخاطب را به کاخ دولت –یعنی سعادت ابدی- ره می نماید» (زرین کوب، 1391: 740)

ابیاتی که در این پایان نامه به عنوان نمونه آورده شده از بوستان سعدی (سعدی نامه) به تصحیح غلام حسین یوسفی است و اعداد که در زیر ابیات آورده شده از چپ به راست به ترتیب بیانگر شماره صفحه و شماره بیت می‌باشد.

این پایان نامه در پنج فصل به قرار زیر تنظیم شده است.

1- فصل اول: نگاهی به زندگی سعدی و آثارش

که در این فصل مختصری از زندگی سعدی و روزگارش و آثار وی آورده شده است.

2-فصل دوم: جلوه‌های پیوند انسان با خداوند

در این فصل سعی شده که آنچه در اندیشه سعدی باعث پیوند انسان با خداوند می‌گردد به صورت عنوان‌های جداگانه آورده شود و سپس برای هر عنوان توضیحاتی همراه با نمونه ابیات آورده شود.

3- فصل سوم: پیوند انسان با هم نوعان

در این فصل جلوه‌هایی از پیوند بین انسان و هم نوع خود به ویژه پیوند بین پادشاه و مردم آورده شده که به اعتقاد سعدی عنصرهای اخلاقی هم چون: رعیت پروری، نیکوکاری و غریب نوازی و میهمان نوازی جلوه‌هایی هستند که سبب پیوند انسان با هم نوع خود می‌گردد.

4- فصل چهارم: پیوند انسان با خویشتن

سعدی باور دارد که انسان نسبت به خودش هم یک مسئولیتی دارد که در این فصل از جلوه‌هایی صحبت شده که در واقع پیوند دهنده‌ی انسان با خویشتن است و سبب خودسازی او می‌گردد، پیوند‌هایی هم چون: در غم خویش بودن، پاک دلی، پرهیز از غرور، خودپرستی و…

5- فصل پنجم: پیوند انسان با دیگر جلوه‌های آفرینش

در بوستان سعدی جلوه‌هایی از آفرینش خداوند وجود دارد که انسان در پیوند و ارتباط با آنهاست. پیوند‌هایی هم چون: طبیعت، جانوران و… که در این فصل از این جلوه‌ها و چگونگی پیوند انسان با آنها صحبت شده است.

خانواده یک نهاد اجتماعی اولیه و حیاتی است که هم سلامت فرد و هم بقای جامعه را تأمین و تضمین می کند. هیچ جامعه ای بدون داشتن نظامی برای جایگزینی اعضای خویش قادر به ادامه حیات نیست. خانواده امکانی را فراهم می سازد که از طریق آن جایگزینی تحقق یابد. فرد نه تنها از نظر جسمی و زیستی بلکه مهمتر از آن به لحاظ عاطفی، روانی و شخصیتی نیز تحت تأثیر خانواده قرار دارد. زیرا خانواده جایگاهی است که فرد می تواند با تکمیل شخصیت خویش، برای برعهده گرفتن نقش های اجتماعی آماده گردد. نقش همسری (زن یا شوهر بودن) از جمله نقش هایی است که پس از عمل اجتماعی ازدواج به عهده افراد گذاشته می شود (ریاحی و دیگران، 110:1386).

برای اینکه خانواده بتواند کارکردهای اصلی خود را به خوبی ایفا نماید، لازم است امنیت و آرامش در آن وجود داشته باشد. واقعیت این است که در فرایند چرخه زندگی خانوادگی مسایل و مشکلاتی بوجود می آید که آرامش آن را هر چند برای مدت کوتاهی سلب می کند. این مسایل در سطح خرد مربوط به ساختارها و کارکردهای نهاد خانواده و در سطح کلان مربوط به ساختارهای اجتماعی است. تغییر و تحولاتی که به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در جوامع بوجود می آید، نهاد خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد (ریتزر[1] و جورج،2004).

دگرگونی های خانواده، رفتار اعضاء آنرا تحت تأثیر قرار داده است. چگونگی تقسیم قدرت در خانواده میان زن و شوهر با کم و کیف خوشبختی زوجها و احساس عادلانه بودن قدرت رابطه دارد (سابین[2]، 2000). تغییرات نهاد خانواده با وجود جنبه های مثبت خود باعث افزایش میزان تعارضات در بین اعضاء خانواده شده است (چافتز[3]، 2003). مخالفت و تعارض، در هر رابطه ای از جمله رابطه زناشویی امری اجتناب ناپذیر است. علی رغم تلاش والدین برای محافظت فرزندانشان از پیامدهای تعارض، کودکان به طور روزمره با تعارضات والدین مواجه می شوند. تحقیقات نشان دهنده رابطه بین مواجه کودک با تعارض والدین و مشکلات عاطفی (افسردگی و اضطراب) و رفتاری (پرخاشگری و بزهکاری) در کودکان بوده است (دیویس و کامینگز[4]،2001؛ گریچ و فین چام[5]،2002). تعارض والدین، کودکان را دچار استرس، ترس و خشم می کند و مواجه مکرر با تجربه تعارض می تواند منجر به مشکلات رفتاری (کامینگز و دیویس،2001) و همچنین مشکلات سلامت جسمی در کودکان شود (الشیخ، هارگر و ویتسون[6]، 2001). رویدادهای استرس زای زندگی یک تهدید بالقوه برای سلامت و رشد سالم کودکان و نوجوانان هستند (چیکتی و توث[7]، 2000). تعارض زناشویی یکی از مشکلاتی است که کودکان همه نقاط زمین با آن مواجه می شوند (کاتز و گاتمن[8]، 2003).

با توجه به اینکه امروزه در بسیاری از خانواده ها میزانی از تعارض بین والدین وجود دارد، تحقیق حاضر بر آن است تا به بررسی میزان تأثیر این تعارض بر روی فرزندان با توجه به سازگاری آنان (پارامترهای عزت نفس، پرخاشگری و سلامت روان) بپردازد. به گونه ای که نتایج حاصل از این تحقیق بتواند مورد استفاده مشاوران خانواده و مشاوران بالینی قرار گیرد و با ارزیابی نتایج این موضوع، در جهت بررسی راهکارهای کاهش تعارضات والدین و یا کاهش تأثیر آن بر فرزندان، قدمی مثبت در جهت افزایش سازگاری فرزندان برداشته شود.

این مطالعه بر روی پدیده تضاد والدین و تأثیرات آن بر سازگاری فرزندان متمرکز شده است، بخصوص به عنوان آنچه که در خانواده رخ می دهد. از آنجایی که در بسیاری از خانواده های ایرانی این موضوع وجود دارد (کار[9]،2002)، مهم است که به بررسی این موضوع پرداخته شود.

1-2- بیان مسأله

خانواده در طول تاریخ تحت تأثیر تحولات گوناگون اقتصادی و اجتماعی دگرگون شده است (عنایت و موحد، 1383). این دگرگونی ها منجر به بروز تعارض در روابط متقابل اعضاء خانواده از حالت خفیف تا حالتهای شدید نظیر خشونت، گشته است. بخشی از این تعارضات در ارتباط با عوامل بیرون از خانواده و بخشی از آنها در ارتباط با عوامل درونی خانواده است. البته میان این دو روابط متقابل وجود دارد. مطالعات متفکران مختلف نشان می دهد که تعارضات خانواده در ارتباط با تعارضات جامعه است (دادلی گرنت[10]، هال پرن[11]،کاسلو[12]،ریس و دیگران[13]، 2004). تضاد به خودی خود یک رفتار منفی است و می تواند بر کیفیت روابط اثر داشته و پیامد های مثبت و یا منفی را نیز داشته باشد. تضاد ممکن است از حالت روانی به اقدامات شفاهی یا غیر شفاهی محدود شود و به صورت خشونت فیزیکی، که فرد دیگری را آسیب می رساند، باشد (گلز [14]، 1999). برخی از پژوهشگران بر این باورند که میزان بالاتر تعارض در خانواده، بیشترین میزان احتمال و بروز تضاد را به همراه دارد. در این پژوهش ها، تضاد به عنوان تعارض شدید مدیریت نشده در نظر گرفته شده است (کلمن و استراوس[15]، 1998؛ استراوس ، گلز و استین متز[16]، 1997؛ وارنر[17]، 1995).

:

باغ­سازی و گل­کاری از 3000 سال قبل از میلاد مسیح در جهان سابقه داشته در زمان فراعنه و حضرت موسی(ع) در اطراف کاخ­ها گیاهان زینتی، پیچک­ها و گیاهان رونده کشت می­­گردید. یکی از عجائب هفتگانه باغ­های معلق بابل در 600 سال قبل از میلاد بود که بصورت پنج طبقه روی هم از درختان بزرگ و گیاهان زینتی ساخته شده بود. پلینی در کتاب تاریخ طبیعی خود که مبنای گیاه­شناسی دارد از باغ­های بزرگ و وسیعی که پوشیده از گل بودند در 400 سال قبل از میلاد در روم قدیم خبر داده است.             ( تبریزی،1371)

هنر پارک­سازی از اوایل قرن 13 به تدریج رو به تکامل نهاد. در اواخر قرن 16 حفظ فضای سبز و طرح و ایجاد مکان­های زیبا جهت زیباسازی محیط برای اهل فن و مردم عادی اهمیت پیدا کرد. که تا به امروز ادامه دارد.

در ایران نیز جمع­آوری و حفاظت و تکثیر گیاهان زینتی سابقه طولانی دارد. و این گیاهان گنجینه    گران­بهایی می­باشند که بصورت طبیعی و وحشی در دشت­ها، صحراها و کویرها و چه بصورت اهلی و تکثیر در گلخانه­ ها در اختیار ما می­باشد. (تبریزی،1371)

درخصوص حفظ گونه­ های مهم و با ارزش گیاهی لازم است فرهنگ­سازی صورت گیرد. و در این زمینه می­بایست سرمایه ­گذاری اقتصادی صورت گیرد. در رشته گل­کاری و کشت گیاهان زینتی به­ طور تقریبی از 60 سال قبل فعالیت­هایی در ایران شروع شده و هرچه پیش می­رویم شاهد توسعه این رشته هستیم.

کما اینکه مشاهده می­کنیم سطح زیربنای گلخانه­ های تحت پوشش کشت گیاهان زینتی و پوششی به­ طور محسوسی افزایش پیدا کرده است. سطح زیربنای گلخانه­ ها در مجموع به ده­ها هزار مترمربع و سطح زیرکشت گیاهان زینتی و پوششی مانند چمن به ده­ها هزار هکتار بالغ می­گردد. (حکمتی،1381)

در برخی شهرهای مرکزی ایران بخصوص محلات، خمین، و قمصر و در مناطق با آب و هوای متفاوت کشت گیاهان زینتی رواج فراوان یافته و از مهم­ترین رشته فعالیت تولیدی کشاورزان این مناطق می­باشد.

ذکر این نکته ضروری است که در کشور ایران باتوجه به داشتن اقلیم­های متفاوت جغرافیایی و وجود چهارفصل بطور همزمان در اقصی نقاط کشور و زمین­های مناسب امکان بسیار زیادی برای کار و تحقیق بر روی گیاهان زینتی وجود دارد و فعالیت­های انجام شده تاکنون بسیار اندک می­باشد.(حکمتی،1381)

پرورش گیاهان زینتی و افزایش آنها به روش جدید که هزینه کمتری صرف گردد و در مدت زمان    کوتاه­تری در اختیار بازار قرار گیرد هنوز جای کار بیشتر دارد و در مقایسه با کشورهای پیشرفته در این زمینه از نظر نوع تولید، عدم بسته­بندی مناسب، انبارداری مناسب، استفاده از مواد نگهدانده مناسب، تغذیه و آبیاری صحیح و بموقع باعث شده کشور ما از نظر سود دهی در این رشته در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار عقب­تر باشد. که باتوجه به این رشته تولیدی با در نظر گرفتن میزان بیکاری مخصوصاً در طبقه تحصیل کرده کشاورزی این امکان به مدیران سطح بالای کشور و تصمیم گیرندگان می­دهد که علاوه بر کارآفرینی درآمد ارزی کشور را بهبود بخشیده و در صادرات غیرنفتی گیاهان زینتی و گل­ها رقم قابل توجهی را شامل گردد. (خلیقی،1379)

وضع جغرافیایی و طبیعی کشور ایران باتوجه به مسئله خشکسالی در سال­های اخیر و کم­آبی، شوری آب و خاک و نامساعد بودن اغلب زمین­های کشاورزی ایجاب می­نماید در طراحی فضای سبز و پارک­ها از گیاهانی استفاده گردد که نسبت به کم­آبی و شوری مقاوم بوده و جذابیت و زیبایی داشته باشد.

وجود آسمان روشن و آفتاب گرم عامل مثبتی برای رشد و نمو برخی از گیاهان زینتی از جمله گل کاغذی است که به ما این امکان را می­دهد در آینده نه چندان دور بتوانیم از صادرکنندگان بذر و قلمه این گیاه به سایر کشورهای جهان باشیم.(حکمتی،1381)

گل کاغذی با نام علمی Bougainvillea. spp از خانواده لاله عباسیان Nyctaginaceace که گونه B. glabra از گیاهان جذاب با گل­های فوق­العاده زیبا و مقاوم به خشکی ، کم­آبی، گرما که می ­تواند در استان­های جنوبی کشور و مناطق گرم در طراحی فضای سبز مورد استفاده قرار گیرد. باتوجه به شرایط آب و هوایی گرم و خشک شهرستان لامرد که دارای بهار و تابستان با دمای بالا و پاییز و زمستان معتدل  می­باشد، گل کاغذی یکی از گیاهان مناسب برای استفاده در فضای سبز این

شهرستان و آب و هواهای مشابه می­باشد. ازدیاد و تولید انبوه آن بایستی از طریق تکثیر توسط قلمه­های نیمه خشبی همراه با کاربرد مواد تنظیم­کننده رشد گیاهی و ریشه­زایی صورت گیرد. لذا ضرورت انجام این تحقیق با هدف مشخص جهت توسعه فضای سبز و تکثیر این گیاه مد نظر خواهد بود . با توجه به شرایط اقلیمی و منطقه جغرافیایی نوع تحقیق بر روی این گونه که در فضای موجود میتواند پوشش سبز مناسبی را ایجاد نماید باعث شد که به تحقیق پرداخته شود . این اهداف شامل تعیین بهترین زمان تهیه قلمه در منطقه لامرد – تعیین مناسبترین محل ساقه برای قلمه گیری – آیا گل کاغذی میتواند گیاه مناسبی در ایجاد فضای سبز شهرستان لامرد باشد – تکثیر گل کاغذی با بهره گرفتن از قلمه باعث یکنواختی ژنتیکی گیاه میشود- امکان افزایش ریشه زایی قلمه با مواد کمکی تنظیم کننده رشد- در صورت موفقیت انجام این پژوهش سازمان فضای سبز شهرداری ، ادارات دولتی و مردم عادی میتوانند با توصیه های انجام شده در گل کاغذی در زیبایی شهر و فضای سبز استفاده نمایند.

• اهمیت فضای سبز

بسیاری از مردم جهان امروزه طعم تلخ و ناگوار بیابان و کویر را چشیده­اند و بیش از یک میلیارد نفر از ساکنین کره خاکی تحت سلطه و سیطره کویرهای طغیانگر قرار دارند. شاید بتوان ادعا کرد که بعد از پدیده کاهش قطر لایه اوزن، پیشروی و گسترش روز افزون کویرها یکی از مهم­ترین مشکلات مبتلا به بسیاری از کشورهای جهان مخصوصاً کشورهای فقیر و عقب افتاده بحساب می­آید. (تبریزی،1371)

زیاده­گویی نیست خشک­سالی و کویر حیات را با همه زیبایی و رمز و رازش تهدید می­ کند. شهرها و روستاها چه کوچک و چه بزرگ از خطر جدی کویر در امان نمی­باشند و گسترده و نفوذ آن همه نقاط محیط زیست را در برخواهد گرفت.

توسعه سریع تکنولوژی و صنعت و رشد جمعیت جهان باعث رشد سریع و بی­رویه شهرها و توسعه    حومه­سازی در اطراف شهرها و تخریب فضای سبز می­گردد. امروزه بیشتر جمعیت جهان در شهرها زندگی می­ کنند که این امر سبب ازبین رفتن طبیعت بکر و محیط­های روستایی و جایگزینی آنها با شهرها شده است در نتیجه زیبایی این جوامع روستایی به ناهماهنگی و جوامع صنعتی تبدیل شده است. کسانی که موافق و دوست­دار حفظ محیط زیست و منابع طبیعی هستند دنبال فرصت هستند تا نظر عمیق­تری به طبیعت و انسان بیاندازند.(روحانی،1371)

• گل کاغذی و تاریخچه آن:

گل کاغذی (Bougainvilla spp.) از جمله گیاهان مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری است که با انجام یک سری کارها قابل کشت و پرورش در مناطق معتدله می­باشد. برگ­های متناوب و ساقه­های چوبی و خاردار هستند که ساقه­های قوی و رونده را بوجود می­آورند. ویژگی­های منحصر به فرد این گیاه از جمله مقاومت آن در برابر خشکی و گرمای زیاد، آفات و بیماری­ها، پر رشد بودن و طولانی بودن طول دوره گلدهی همراه با تنوع رنگ در گونه­ های مختلف است. (بهپوری، عباسعلی،1385)

در سال 1768 میلادی وقتی «آدمی رال لوییس بوگین ویله»[1] سفر طولانی خود را به اقیانوس آرام آغاز کرد، گیاهی را کشف کرد که امروزه نام او را زنده می­ کند. در طول این سال­ها این گیاه زیبای برزیلی جایگاه خود را به عنوان یکی از زیباترین، محبوب­ترین و تماشایی­ترین گیاهان مناطق گرمسیری بدست آورده است.(بهپوری، عباسعلی،1385)

نام این گیاه در فارسی گل کاغذی و در انگلیسی (Paper Flower) می­باشد که امروزه هیبریدهای جدید آن با تنوع و زیبایی گوناگون بوجود آمده است.

انواع گل کاغذی متعلق به جنس «Bougainvillea» و از خانواده «Nyctagynaceae» و همه جزء گیاهان مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می­باشند. یکی از گونه­ های گل کاغذی B.glabra و دیگری B.spectabilis می­باشد. (بهپوری، عباسعلی،1385)

کشاورزی نقشی حیاتی و راه بردی در نظام اجتماعی و اقتصادی بر عهده دارد. با وجود اهمیت بخش کشاورزی در اقتصاد کشور، فعالیت در این بخش نسبت به دیگر فعالیت های تولیدی و اقتصادی متفاوت است. از جمله این که فعالیت در بخش کشاورزی به علت اتکای زیاد به طبیعت و وابستگی آن به عوامل و شرایط جوی و محیطی، فعالیتی همراه با ریسک محسوب می شود و تولیدکنندگان این بخش همواره با خسارات بی شماری ناشی از بروز حوادث قهری و بلایای طبیعی رو به رو می باشند و زندگی اقتصادی آن ها در معرض مخاطرات جدی قرار دارد (یعقوبی و چیذری، 1380). به عبارتی دیگر تولیدكنندگان محصولات كشاورزی در اغلب موارد تصمیمات مربوط به تخصیص زمین و تولید محصولات مختلف را در فضایی از نبود اطمینان و بی ثباتی قیمت ها و بازده اتخاذ می كنند. این نوسانها كه ناشی از مجموعه ای از عوامل تصادفی و خارج از كنترل تولیدكننده است، موجب عدم تمایل به سرمایه گذاری در درازمدت می شود. در سال های گذشته ابزارهای مختلفی همچون مدیریت ریسك به كار گرفته شده است تا از شدت این خطرات كاسته شود. بیمه محصولات كشاورزی به عنوان جانشین و گاهی مكمل روش های سنتی مانند كشت توأم، تنوع تولید در مزرعه، قیمت تضمینی و … از جمله ابزارهای مؤثر در مدیریت ریسك در كشاورزی است. از نظر ماهیت، در واقع بیمه كشاورزی نوعی فناوری است كه برای كاهش ریسك گریزی كشاورزان و در نتیجه افزایش كارایی آنها در استفاده بهینه از عوامل تولید و تمایل بیشتر به سرمایه گذاری در فعالیتهای كشاورزی ایجاد شده است (ویلیام و همکاران، 1999). مفهوم بیمه در كشاورزی عبارت است از تضمین جبران بخشی ازخسارت وارد شده برعوامل تولید، محصول و عوامل بالفعل لازم برای عملیات اقتصادی در فاصله زمانی پیش از تولید تا مصرف محصولات در مقابل خطرات تهدیدكننده و غیرقابل پیشگیری، به شرط آنكه پیش بینی احتمال وقوع خطرات امكان پذیر باشد (اسمیت و بوکت، 1996). بدین ترتیب نقش بیمه تعدیل فشار خسارتهای ناشی از خطر است، به گونه ای كه خسارتهای بالفعل بر یک فرد یا یک گروه متمركز نخواهد شد (رستمی و همکاران، 1386).

از آنجا که ایران دهمین كشور بلاخیز جهان شناخته شده است، به طوری كه از مجموع 40 نوع بلیه طبیعی ثبت شده در جهان ، 31 نوع آن در ایران اتفاق می افتد (رحمانی، 1382). این امر میزان مخاطرات تأثیرگذار بر فعالیتهای كشاورزی در ایران را روشنتر می سازد. از طرف دیگر با عنایت به اینكه امروزه اقتصاد جهان به سمت كاهش دخالت مستقیم اقتصادی دولت در بخشهای تولیدی و افزایش مشاركت بخش خصوصی در فعالیتهای تولیدی و اقتصادی پیش می رود، سیاستگذاران و برنامه ریزان ایران نیز   می كوشند تا زمینه جلب و جذب سرمایه های خصوصی در تولید كشاورزی را فراهم آورند. یكی از راهكارهای مؤثر در نیل به اهداف فوق را می توان در فناوری بیمه و بهره مندی از مزایای آن در بخش كشاورزی جستجو كرد كه از آن به عنوان كارآمدترین اهرم حمایتی دولت نام برده می شود. این در حالی است که بیمه محصولات كشاورزی علی رغم اینكه در ایران قدمتی بیش از دو دهه دارد، هنوز نتوانسته است به طور گسترده بر كشاورزی كشور سایه اندازی كند. این امر ناشی از یک سری عوامل و موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است كه باید مورد توجه و مطالعه قرار گیرند (عین اللهی احمد آبادی، 1387). در واقع شواهد نشان می دهد كه فرایند بیمه محصولات كشاورزی در ایران پویایی لازم را ندارد و این موضوع به طور عمده برخاسته از شناخت محدود كشاورزان از بیمه محصولات كشاورزی و نیز كم درآمدی آنهاست (رستمی و همکاران، 1386).

از طرفی دیگر، میزان موفقیت و کارآیی سیاست بیمه ی محصولات کشاورزی به طور قابل توجهی به گرایش کشاورزان به بیمه ی محصولات خویش بستگی دارد. از آنجا که بیمه محصولات کشاورزی برای جامعه تولیدکنندگان بخش کشاورزی کشور بعنوان پدیده‌ای جدید تلقی می‌شود پذیرش آن مانند سایر ایده‌های نوین در ابتدا از سوی افراد با مقاومت‌ هایی روبرو شد. از این رو برای موفقیت در اشاعه و ترویج بین تولیدکنندگان بایستی دلایل مقاومت و عدم پذیرش افراد و عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه ازسوی پذیرندگان مورد شناسائی و بررسی قرار گیرد.

بدین ترتیب انجام بررسی های تحلیلی به منظور تعیین تأثیر عوامل گوناگون اقتصادی، اجتماعی و فنی مؤثر بر فرایند تصمیم گیری کشاورزان در گرایش به بیمه ی محصولات موجب می شود مبنا و الگویی برای ارزیابی نتایج عملی و اتخاذ راه کارهای مناسب برای رفع کاستی ها و نیز افزایش کارآیی بیمه در بخش کشاورزی فراهم گردد (کرمی، 1389).

نتایج حاصل از بررسی مطالعات در این زمینه که در بخش دوم مطالعه ارائه گردیده است، بیان گر آن است که عوامل متعددی بر تقاضا و احتمال پذیرش بیمه مؤثر است و نحوه ی تاثیرگذاری این متغیرها در مناطق مختلف و با توجه به نوع محصول مورد بررسی متفاوت است. بدین ترتیب نظر به اهمیت بالای بیمه ی محصولات کشاورزی در افزایش تولید و کاهش ریسک در بخش کشاورزی، مطالعه ی حاضر تلاشی در راستای شناسایی عوامل مؤثر بر احتمال پذیرش بیمه ی محصول گندم و همچنین شناسایی عوامل مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به بیمه گندم در منطقه بیضا استان فارس است. همچنین در این مطالعه سعی شد علل تمایل یا عدم تمایل به پذیرش بیمه محصول گندم از سوی گندم کاران منطقه بررسی شود. در نهایت با توجه به نظرات و دیدگاه های کشاورزان موانع پذیرش بیمه محصولات کشاورزی شناسائی و راهکارهای مناسبی جهت رفع موانع موجود و فراگیری بیمه در جوامع روستائی ارائه گشت.

1-2- ضرورت مطالعه

بیمه ی کشاورزی یکی از مهمترین ابزار ایجاد امنیت سرمایه گذاری در این بخش و مقابله با عدم حتمیت و مخاطره پذیری شدید فعالیت و سرمایه گذاری و به عبارت دیگر مهمترین ابزار حمایتی برای تبدیل مدیریت بحران به مدیربت ریسک است (فالکو و همکاران، 2005). سیاست بیمه ی کشاورزی یکی از راه های اصولی و آزمون شده برای تامین پایدار سرمایه گذاری در بخش کشاورزی که پیش شرط اساسی تحقق هدف های توسعه کشاورزی است، محسوب می شود. در ضمن، بیمه توانمندی های کشاورزان را برای رویارویی با مخاطره ها افزایش می دهد و موقعیت اعتباری آنها را بهبود می بخشد. بیمه ی محصولات کشاورزی در اصل، ساز و کاری برای مشارکت در پذیرش ریسک است که از راه مشارکت تولیدکنندگان در پذیرش ریسک، در هنگام پدید آمدن خطر، از ضرر و زیان وارد شده بر تولیدکننده جلوگیری می کند و یا به درآمد وی ثبات می بخشد. از سویی دیگر، بیمه ی محصولات کشاورزی، نوعی ساز و کار مالی است که به جبران خسارتهای برخاسته از تغییرات اقلیمی و پدیده های طبیعی خارج از کنترل بشر می پردازد. و هدف آن حداقل کردن بی ثباتی ناشی از خسارات حاصل از عوامل گوناگون و نامشخص در بخش کشاورزی و تقسیم ریسک است. بیمه ی محصولات، کشاورزان را در برابر نابودی یا ضایع شدن محصول با پرداخت حق بیمه ی اندکی محافظت نموده و نیز می تواند منبع اطمینان و اعتماد کشاورزان برای پذیرش و استفاده از نوآوری ها و روش های اصلاح شده کشاورزی و همچنین زمینه ساز سرمایه گذاری بیشتر در کشاورزی باشد (فردوسی، 1373). سیاست بیمه کشاورزی یکی از راه های اصولی و آزمون شده برای تامین پایدار سرمایه گذاری در بخش کشاورزی که پیش شرط اساسی تحقق هدف های توسعه ی کشاورزی است، محسوب می شود (امیر نژاد و همکاران، 1388). همانگونه که می دانیم کشاورزی فعالیتی توام با ریسک است. کشاورزان به طور مداوم با تغییر قیمت ها، عملکردها و دیگر پیامدهایی که بازده مالی و رفاه عمومی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد، مواجه می شوند. برای تولیدکنندگان بخش کشاورزی، فهم ریسک، شناسایی منابع ریسک و مدیریت آن هنگام تصمیم گیری در مواجهه با شرایط ریسکی بسیار با اهمیت است (عین اللهی، 1387 و هاروود و همکاران، 1999). لذا بسترسازی برای استفاده از بیمه در جهت مدیریت ریسک در این بخش ضروری به نظر می رسد. سیاست گذاری برای ایجاد بستر مناسب جهت ارائه ابزارهای دقیق و مؤثر برای کنترل و تعدیل منابع ریسکی، می تواند نقش شایانی در افزایش قدرت تولیدی و رفاه کشاورزان باشد. در            سال های اخیر بیمه ی محصولات کشاورزی به عنوان ابزاری نوین جهت حداقل کردن بی ثباتی درآمدی ناشی از منابع ریسکی و ایجاد امنیت سرمایه گذاری شناخته شده است (جابری، 1378).