سابقه تاریخی اعتیاد به مواد مخدر در جهان

در مطالعه تاریخچه استعمال افیون می‌بینیم که بشر افیون را از سالهای نخستین تاریخ می‌شناخته و به نوعی استعمال می‌کرده است. بر خلاف آنچه که مشهور است، چینی‌ها اولین مردمی نبودند که با تریاک آشنایی داشتند، گرچه حکما و دانشمندان چینی از دیرباز با خواص درمانی تریاک آشنا بودند، ولی احتمالاً در قرن نهم یا دهم بود که تریاک توسط اعراب به کشور چین معرفی شد.

نوشته‌هایی که از تمدن سومریها باقی است، نشان می‌دهد که سومریان از کهن ترین اقوامی هستند که نه تنها از تریاک استفاده می‌کرده‌اند، بلکه نام (گیاه شادی بخش) نیز به آن نهاده بودند که هنوز به این نام شایع است. در الواح گلی سومریان، پنج هزار سال قبل از میلاد، در بین النهرین(عراق) نحوه تهیه شیره از بوته خشخاش ذکر شده و توصیه شده که جمع آوری شیره صبح زود انجام شود. در این الواح شیره تریاک، جیل نامیده شده که به معنای لذت و خوشگذرانی است.

پلین رومی دانشمند طبیعی دان اولین سده میلادی نیز مواد مخدر را می‌شناختند و شیره فشرده گرد خشخاش را اپیون نامیده است. پزشکان آشوری نیز صدها سال پیش از میلاد مسیح به خواص دارویی تریاک پی برده بودند. نوشته‌های باستانی نشان می‌دهد که تریاک در تمام دوره‌های تاریخ بابل، مصر، یونان و روم استعمال می‌شده . (هومر) شاعر یونانی نخستین کسی است که در نوشته‌های خود به گل خشخاش اشاره کرده و آن را جزء گل‌های زینتی باغ‌های روم در هشتصد سال قبل از میلاد می‌دانسته است. نهایتاً کشت خشخاش با اینکه در ممالک شرقی از جمله ایران، چین، هند، ترکیه و ممالک اروپای جنوبی به عمل می‌آمده ولی اصل آن از مصر بوده است.

بند دوم ـ سابقه تاریخی اعتیاد به مواد مخدر در ایران

اگر به فرهنگ‌های لغات از جمله عمید، نفیسی، معین، دهخدا و غیره نگاهی انداخته باشید با واژه‌های (تریاک، تریاق یا دریاق، افیون) مواجه می‌شوید که به معنای معجونی بوده که اثر پادزهری داشته و یا شیره‌ای که از کپسول نارس خشخاش بیرون می‌آید، علیرغم اینکه این واژه‌ها، واژه‌های متعلق به فرهنگ‌های بیگانه بود و به طرق گوناگون وارد فرهنگ ما شدند ولی معانی و مفهوم این کلمات مدنظر فرهنگ اصیل ما در دوران گذشته و حال قرار گرفته است.

تاریخچه و سابقه مواد مخدر در ایران به اواخر قرن سوم هجری قمری بر می‌گردد. محمدبن زکریای رازی (313-251) هـ. ق از تریاک در معالجه بیماران خود استفاده می‌کرده است. بنابراین قدر مسلم این است که تریاک حدود 12 قرن قبل در ایران مصرف می‌شده است ولی هدف از مصرف آن تسکین دردها و آلام بوده است نه جنبه تخدیر کننده آن، چنانکه لشکریان پادشاهان صفوی اغلب در جنگها تریاک همراه داشته‌اند که برای تسکین دردها از آن استفاده می‌کردند و در همین عصر اعتیاد به تریاک در جامعه ما رواج می‌یابد.

شیخ الرئیس ابوعلی سینا نیز در کتاب قانون، مفصلاً به جنبه‌های درمانی افیون پرداخته و کراراً از پوسته خشخاش کوبیده در معالجه صحبت کرده است و در برخی از تب‌ها درمان آن را تنها با تجویز تریاک امکان پذیر دانسته است. بنابراین در ایران عمده شیوع استفاده از مواد مخدر علی الخصوص تریاک، جنبه درمانی آن بوده است. تریاک دارویی بوده است که از بیماری سرفه مزمن، درد سینه، قولنج، نفخ معده، دل پیچه، عنن، تنگی نفس، زخم معده و انواع قروح و جروح و غیره مورد استعمال واقع می‌شده است.

در ایران کشت تریاک در دوره صفویه (907 هـ. ق تا 1148 هـ. ق ) برای مصرف داخلی در اطراف شهر یزد انجام می‌شد و کشت آن برای صدور در قرن 18 میلادی آغاز گردید. تریاک خواری در دوره شاهان صفویه در ایران گسترش زیادی داشته است، چنانکه بعضی پادشاهان استعمال مواد افیونی در زمان ایشان آزاد بوده و منعی نداشته است. مثلاً در زمان شاه اسماعیل دوم که خود او هم معتاد بوده است. هر چند در زمان بعضی دیگر از این پادشاهان مثل شاه عباس با مواد مخدر مبارزه شدید می‌شد.

عصر صفوی را می‌توان عصر آغاز مصرف مواد مخدر به صورت گسترده دانست. رواج تریاک در این دوره به حدی بود که شربت تریاک (یا شربت کوکنار) در عطاریها به فروش می‌رسید. اوج مصرف مواد مخدر بعد از صفویه به قاجاریه می‌رسد و در واقع شکل سیاسی مواد مخدر از این زمان آغاز می‌شود. تریاک کشی در زمان ناصر الدین شاه قاجار در ایران رایج گردید بدین نحو که انگلیس پس از به زانو در آوردن هند بر آن شد که میان لندن و هند خط ارتباط تلگراف برقرار کند و برای این هدف می‌بایست از ایران بهره می‌گرفت، لذا موضوع را به ناصر الدین شاه گوشزد کرد و آن را عملی ساخت. از این رو سیم بانان و کارگران هندی این خط ارتباطی از بزرگترین عوامل گسترش و آموزش تریاک کشی در ایران گردیدند و خراسان دروازه تریاک کشی شد. به طوری که از سال 1230 هـ. ق قاچاقچیان این ماده مخدر در لباس دراویش هندی در خراسان و کرمان پراکنده شدند و به تریاک کشی پرداختند.

1. Gil
2. محمدحسین شهیدی، همان، ج 1، ص 20.
3. حسن اسعدی، همان، ص 17
4. محمدرضا قنبری، مطالعات مردم شناسانه در گرایش به مصرف مواد مخدر، جنبه‌های مختلف سیاست جنایی در قبال مواد مخدر، ج 1، 1379، ص 187.
5. جعفر شهری، طهران قدیم، ج 5، تهران، انتشارات معین، ج دوم، 1376، ص 268.
6. حسن استعدی، پژوهشنامه‌ای درباره بحران جهانی مواد مخدر، تهران، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ج 1 ، 1382، ص 161.
7. علی اصغر، قربان حسینی، همان، ص 147

پس از پیروزی انقلاب در خرداد 1359 قانونی گذاشت که طبق آن سهیمه تریاک معتادان مجاز، لغو و دوره‌ای به مدت شش ماه به عنوان ترک اعتیاد مقرر شد . در پایان شهریور 1359 بازگیری معتادان سهمیه بگیر که به عده درمان‌های عامل توزیع و کنترل سهیمه تریاک بود به اتمام رسید و بازگیری سایر معتادان نیز در آذر ماه سال 1359 پس از اتمام مهلت قانونی شش ماهه، درمان به پایان رسید و از آن پس نیز رسیدگی به مسئله معتادان بر عهده دادسرای مواد مخدر گذاشته شد.

احتمالاً تعداد دقیق مصرف کنندگان مواد مخدر در حدود 5 میلیون نفر است. پژوهش‌های مربوطه بیان کننده این واقعیت تلخ می‌باشد که سالانه 812 تن تریاک و 2916 تن هروئین و هرفین در کل ایران مصرف می‌گردد. این در حالی است که روند استفاده از مواد مخدر در ایران همواره روبه رشد است و در سالهای اخیر، این افزایش مصرف از رشد جمعیت پیشی گرفته است. بر اساس تحقیقات به عمل آمده، سالانه 5 درصد به جمع معتادان جامعه ایران افزوده می‌شود.

در سال 1391،تعداد 3056 نفر بر اثر مصرف مواد مخدر جان خود را از دست دادند که نسبت به سال 1390، 14.9درصد کاهش داشته است. همچنین استان های تهران، اصفهان و فارس بیشترین آمار مرگ ناشی از مصرف مواد مخدر و استان های کهگیلویه و بویر احمد، بوشهر و آذربایجان غربی کمترین مرگ و میر را داشته اند.

بند سوم ـ سابقه تاریخی اعتیاد به مواد مخدر در استان اصفهان

در زمان حکومت قاجار، مواد مخدر توسط دولت انگلیس به صورت سازماندهی شده و با اهداف تجاری و استعماری وارد ایران شد که در بدو ورود در دربار مورد استفاده قرار گرفت، دولت در آن زمان در پیروی از مقاصد شوم استعمال و در جهت منافع اربابان خود با خرید سوخته تریاک با قیمت کلان، مردم را در استفاده از این مواد افیونی تشویق می‌کرد.

استان اصفهان به دلیل موقعیت جغرافیایی و تحت نظر دولت زیر کشت خشخاش رفت و مراحل کشت و برداشت آن توسط شرکت‌های زراعی مانند شرکت در جزین در سطح استان انجام شد و کشاورزان مقداری از شیره تریاک را به دولت تحویل می‌دادند و مقداری را برای خودشان برمی‌داشتند.

در سالهای 1345-1344 ماده جدیدی از مشتقات تریاک به نام هروئین یا همان گرد سفید کشف و توسط افراد سودجو در سراسر کشور و استان اصفهان پخش شد و به تدریج قامت بسیاری از جوانان استان را خم کرد.

بند چهارم: سابقه و آمار اعتیاد در شهرستان کاشان

در شهرستان کاشان نیز سالیانه بر تعداد معتادین افزوده می‌شود و با توجه به موقعیت شهرستان کاشان که در محور مواصلاتی شهرهای بزرگی چون اصفهان و قم و تهران قرار دارد میزان کشفیات مواد مخدر وضعیت نگران کننده‌ای را به وجود  آورده است . به طوریکه از ابتدای سال 1392 تاکنون یک تن و پنجاه کیلوگرم مواد مخدر در شهرستان کاشان کشف و ضبط گردیده همچنین طبق اخرین اماری که از زندان شهرستان کاشان گرفته شده به شرح ذیل می باشد:

368 نفر از زندانیان مواد مخدر را استعمال نموده،293 نفر اخفا و نگهداری نموده،که 548 نفر تریاک و شیره تریاک و تفاله گراس نگهداری نموده اند،302 نفر نگهداری هروئین مرفین و کوکایین ،71 نفر مواد روانگردان 7 نفر خرید تریاک و شیره سوخته، همچنین 2325 نفر به جرم خرید و فروش مواد مخدر دستگیر گردیده اند.

1. 1. هدایت اله ستوده، آسیب شناسی اجتماعی، تهران ، آوای نور، 1384، ص 38

طبقه بندی مواد مخدر

از مواد مخدر با توجه به معیارهای متفاوت، طبقه بندی‌های گوناگونی ارائه شده است. برخی مواد مخدر را بر اساس خواص آنها تقسیم بندی کرده‌اند و برخی دیگر بر اساس تاثیر اصلی مواد بر جسم و جان، بعضی بر اساس منشاء مواد مخدر و عده‌ای نیز بر مبنای اثرات سمی مواد مخدر آنها را طبقه بندی کرده‌اند.

گروهی نیز این مواد را بر حسب منابع طبیعی طبقه بندی کرده‌اند و معیار بعضی دیگر نیز تجارب شخصی بوده است. در این مبحث در بند اول به طبقه بندی‌های اولیه می‌پردازیم و در بند دوم به طبقه بندی نهایی که توسط سازمان بهداشت جهانی صورت گرفته و مورد قبول جامعه جهانی نیز واقع شده است خواهیم پرداخت.

بند اول ـ طبقه بندی‌های اولیه

در سال 1928 میلادی، لوین اولین طبقه بندی مواد مخدر را پیشنهاد کرد. در این طبقه بندی مواد مخدر بر اساس خواصی که دارند در 5 گروه متمایز قرار داده شدند:

الف. کیف آورها: مانند تریاک و مشتقات آن و کوکائین.

ب. توهم زاها: مثل LSD و حشیش.

ج. خمر آورها یا مست کننده‌ها: مانند الکل و اتر.

د. خواب آورها: مثل بربی توریک‌ها

هـ. محرک ها: مثل آمفتامین‌ها (ایرج صالحی ، همان، ص 10)

بند دوم ـ طبقه بندی پروفسور دونیکر

در سال 1971 پروفسور دونیکر طبقه بندی‌های خاصی را ارائه کرد یکی از آنها بر مبنای منشاء مواد و دیگری بر اساس تاثیر مواد قرار داشت.

الف. طبقه بندی دونیکر که بر اساس منشاء مواد است:

• موادی که منشاء طبیعی دارند مانند تریاک و مشتقات آن، حشیش، الکل.
• مواد شیمیایی که از منشاء اصلی خود فاصله گرفته‌اند مثل خواب آورها، آرام بخش‌ها.
• موادی که نتیجه تحقیقات آزمایشگاهی هستند مثل برخی از توهم زاها، LSD .

ب. طبقه بندی دونیکر از مواد مخدر بر اساس اثرات سمی مواد

1- مواد مخدر مرگ آور مثل هروئین و آمفتامین ها و غیره که تزریق آنها به مقدار زیاد در رگ باعث مرگ می‌شود.

2- مواد مخدر مخرب که قادر به تولید پسیکوزهای دارویی هستند مثل آمفتامین‌ها و برخی مشتقات شانور و LSD

• موادی که باعث ایجاد وابستگی و یا اعتیاد می‌گردند (اغلب مواد مخدر)[6]

1. Euphorica
2. Phantastica
3. Ineberianta
4. Hyphotica
5. Excitantia
6. همان منبع، ص 12.

طبقه بندی تجربی

یکی دیگر از طبقه بندی‌هایی که صورت گرفته و در نوع خود جالب است طبقه بندی تجربی است. این طبقه بندی که بر اساس تجارب شخصی پایه گذاری شده ارزش علمی چندانی ندارد. شارل دوشوسوا پس از تجربه کردن تمام مواد می‌گوید: برای شخص معتاد دو نوع ماده مخدر به طور کلی وجود دارد:

• مواد مخدری که باعث پرواز می‌شوند.
• مواد مخدری که حالت سفر ایجاد می‌کنند.

پرواز حالتی است عالی که رابطه شخص با حقیقت و دنیای حقیقی هرگز قطع نمی‌شود. اما سفر حالتی است که فرد خود را به طور طبیعی به جای دیگری احساس می‌کند و می‌پندارد که او خود به تنهایی یک دنیاست.

ماری جوانا، تریاک و حشیش باعث پرواز می‌شوند و موادی چون مرفین، هروئین، کوکائین، ال اس دی، مسکالین و آمفتامین‌ها انسان را به سفر می‌برد.

طبقه بندی‌های تجربی بدین لحاظ که توسط مصرف کنندگان مواد مخدر صورت می‌گیرد می‌تواند بر اطلاعات مورد نیاز دانشمندان و محققات بیفزاید اما از آنجا که واکنش‌های هر فرد در مقابل هر ماده قابل پیش بینی نیست و با دیگران متفاوت است لذا کمتر می‌توان برای آن معیاری در نظر گرفت.

بند چهارم ـ طبقه بندی نهایی

همان طور که قبلاً نیز گفته شد این طبقه بندی توسط سازمان بهداشت جهانی صورت پذیرفته و در سطح جهانی نیز مورد قبول قرار گرفته است. ما نیز با پذیرش این طبقه بندی، در این گفتار به بررسی هر یک از گروه های آن می‌پردازیم. در این طبقه بندی، مواد مخدر به هشت گروه اصلی تقسیم شده‌اند که ما در هشت بند به مطالعه آنها خواهیم پرداخت.

الف. مخدرها:

مخدرها فعالیت سیستم اعصاب مرکزی را کند می‌کنند و از لحاظ فیزیکی و روانی اعتیاد آورند. مخدرها مصادیق زیادی دارند از جمله تریاک، کدئین، مرفین، هروئین، متادرن، پتیدین، پرکدن، ویلاودید، دارون، دتین اکسیلات، هیدرومرفین و …

اما برای جلوگیری از طولانی شدن بحث تنها 3 تا از مهمترین این مواد را بررسی می‌کنیم.

1- تریاک: تریاک قدیمی ترین و مشهورترین ماده مخدر است که در فارسی به صورت تریاق و دریاق آمده است . تریاک عبارت است از شیره الکالوئید داری که از تیغ زدن گرز خشخاش و لخته شدن نارس به دست می‌آید. تریاک ماده‌ای است به رنگ قهوه‌ای تیره تریاک دارای حدود 25 الکالوئید، سه اسید همراه الکالوئید و سه ماده خنثی (مسکوئیئ، مسکونوزین و اپیون) و انواع مشتقات است که مهمترین آنها مرفین، هروئین، شیره، بتائین و کدئین است.

تغییرات حاصله از مصرف تریاک معمولاً در سطوح ذهنی ـ ادراکی و تصوری بروز می‌کند و شخص پس از مصرف احساس می‌کند ایده‌هایش روشن و تصوراتی شده و روحی لطیف دارد. اثر بسیار مهم تریاک این است که فرد از تاثیرات خارجی یا محیطی فاصله می‌گیرد. مخصوصاً تاثیراتی که نیاز به قضاوت، تجزیه و تحلیل و تعقل دارد.

2- مرفین: مرفین اولین الکالوئید تریاک است که در سال 1805 میلادی توسط شخصی به نام (سوتورنر) شناخته شد و نام آن از نام خدای یونان باستان یعنی مورفئوس گرفته شده است. مورفین ماده موثر و جزء اساسی تریاک بوده و 7 تا 14 درصد آن را تشکیل می‌دهد. مورفین از تریاک خام تصفیه می‌شود ، ضد درد است و سیستم مرکزی اعصاب را نیز تضعیف می‌کند.

مورفین پودری کریستالی به رنگ قهوه‌ای روشن و یا سفید که به طور غیرمستقیم از ساقه خشخاش می‌آید، مورفین طعمی تلخ و بویی تند زننده دارد و یکی از قوی ترین و قدیمی ترین داروهای خواب آور است. مصرف مورفین تمام احساسات را تغییر می‌دهد و به تجربه‌های ادراکی، تلخی و حسی و اساساً ارتباطات شخصی با دنیای خارج، ظاهری دلنشین می‌بخشد.

کارکردهای ذهنی در سطوح بالا مثل قدرت استدلال نه تنها دچار اشکال و اختلال نمی‌گردد. بلکه عملکرد آن با هیجان و شور توام است. مورفین به صورت پودر، قرص، کپسول و آمپول در دسترس قرار می‌گیرد و از طریق خوراکی، کشیدن از راه مجاری تنفسی، تزریق زیرپوستی و تزریق داخل سیاهرگی مورد مصرف قرار می‌گیرد.

• هروئین: هروئین نام شیمیایی آن دی استیل هورفین است در سال 1898 میلادی شناسایی شد و در سال 1900 م به عنوان وسیله‌ای برای درمان موثر اعتیاد به مورفین ارائه گردید. پس از مدتی متوجه شدند که گرچه هروئین خواب آوری کمتری دارد اما قدرت مسموم کنندگی آن 5 تا 10 برابر مورفین است و این ماده خود بسیار مخرب است و رهایی از آن از رهایی مورفین مشکل تر است. هروئین تزریق شده احساس لذت عمومی و سریع و شدیدی را تولید می‌کند.

1. ایرج ، صالحی، همان، ص 13.
2. حسن اسعدی، جامعه سبز، ص 6.
3. Opiom
4. حسن اسعدی، پژوهش نامه‌ای درباره بحران جهانی مواد مخدر، ص 94.
5. همان، ص 49
6. ایرج صالحی، همان، ص 30

5. Morphin
6. حسن اسعدی، همان، ص 49
7. ایرج صالحی، همان منبع، ص 30.
8. Heroin
9. همان، ص 30.

• • هروئین: هروئین نام شیمیایی آن دی استیل هورفین است در سال 1898 میلادی شناسایی شد و در سال 1900 م به عنوان وسیله‌ای برای درمان موثر اعتیاد به مورفین ارائه گردید. پس از مدتی متوجه شدند که گرچه هروئین خواب آوری کمتری دارد اما قدرت مسموم کنندگی آن 5 تا 10 برابر مورفین است و این ماده خود بسیار مخرب است و رهایی از آن از رهایی مورفین مشکل تر است. هروئین تزریق شده احساس لذت عمومی و سریع و شدیدی را تولید می‌کند.

هروئین از طریق خوراکی، کشیدن از راه مجاری تنفسی و تزریق مورد مصرف قرار می‌گیرد و به طور متوسط اثر آن 6-4 ساعت در بدن باقی می‌ماند کمبود هروئین زودتر از مورفین احساس می‌شود . هروئین بر خلاف الکل که بعضی رفتارهای سرکوب شده را آزاد می‌کند، تعدادی از رفتارهای پایه مثل رفتار جنسی، خشونتی و رفتارهای گرسنگی را سرکوب می‌کند و از قدرت آن کم می‌کند.

ب. توهم زاها:

این مواد مجموعه‌ای ناهماهنگ و غیر متجانس از موادی را تشکیل می‌دهند که به گروه های متنوع شیمیایی و دارویی تعلق دارند و بیشتر به موادی اطلاق می‌شود که اسید لیسرژیک داشته و دارای اثرات انبساط خاطر هستند این گروه از مواد مخدر نیز سیستم مرکزی اعصاب را تضعیف و یا تحریک می‌کند و مهمترین اثر آنها ایجاد حالات عاطفی، رفتاری، خلقی، روانی متغییر در مصرف کننده است. همچنین ایجاد حالات توهمی سمعی و بصری و تصورات موهوم که اغلب به رویاهای شبانه شباهت دارد از جمله اثرات سوء دیگر این مواد است.

شناخته شده ترین و رایج ترین نوع داروهای این گروه ال اس دی است. و بقیه عبارتند از ام دی آ، پی ام آ، تی ام آ، دی ام تی، اس تی پی و … در این بند نیز تنها مشهورترین ماده توهم زای این گروه را بررسی می‌کنیم.

ای اس دی (L.S.D) در سال 1938 میلادی توسط شیمیدانی به نام آلبرت هوفمن ، رئیس آزمایشگاه کارخانجات ساندوز شهربال از راه ترکیب به وسیله اسیدلیسرژیک به دست آمد و از    مهم ترین و قوی ترین ترکیبات شیمیایی مصنوعی است. ال اس دی به طور طبیعی در قارچ گندم سیاه وجود دارد.

اثرات عمده ال اس دی بر روی مصرف کننده مانند دیگر توهم زاها دو اثر بارز و مشخص است:

1- بروز زمینه‌های شخصی

2- افزایش قدرت تلقین پذیری که باعث بالا رفتن حساسیت فوق العاده مشخص نسبت به تاثیرات خارجی(محیط) وجود اجتماعی اطراف(گروه) می‌شود.

ال اس دی معمولاً به صورت گرد سفید رنگ و همچنین مایعی صاف و روشن بدون رنگ و بو یافت می‌شود. این ماده معمولاً از طریق خوراکی مصرف می‌شود که این ماده به سرعت از طریق معده جذب شده و اثرات آن 12-8 ساعت در بدن باقی می‌ماند و اثرات آن عبارت است از اختلالات خلق و خوی، افزایش حس‌های بینایی و اشتباهات در حس بینایی، تخریب تصویر بدنی و دگرگونی شخصیتی ، دوگانگی شخصیت، اختلالات ذهنی، اختلالات رفتاری و ایده‌های هندیانی(قدرت خواندن فکر دیگران) مصرف دائمی ال اس دی احتمالاً ایجاد وابستگی روانی می‌کند اما وابستگی جسمی و فیزیکی ندارد.

ج. مسکن‌ها:

مسکن ها آن گروه از داروها و موادی را در بر می‌گیرند که علاوه بر آنکه فعالیت سلسله اعصاب مرکزی را کند می‌کند . بر شعور و حس هوشیاری فرد هم اثر سوء و منفی می‌گذارد و مسکن‌ها معمولاً با تجویز پزشک به عنوان مسکن برای برطرف کردن درد یا ایجاد خواب و آرامش و از بین بردن اضطراب و عصبانیت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مصرف بیش از حد آنها ایجاد حالت‌های مسمومیت شدید، بیهوشی و مرگ می‌کند . این مواد در اثر مصرف مداوم و منظم ایجاد وابستگی می‌کنند. معروف ترین دسته این گروه را باربیتو ریکها تشکیل می‌دهند که شامل سکونال، فنوباربیتال، استیال متاکوالن، ترینال، دوریدن، متی پریلون و پلاسیدین می‌باشد.

1. Heroin
2. همان، ص 30.
3. حسن اسعدی، همان، ص 7.
4. همان، ص 7
5. علی اصغر، قربان حسین، همان، ص 39.
6. ایرج صالحی، همان، ص 8
7. حسن اسعدی، همان، ص 80