لوبیا به عنوان دومین لگوم پس از نخود در سراسر جهان از لحاظ تغذیه­ای حائز اهمیت می­باشد و با داشتن 22-25 درصد پروتئین، 56-58 درصد کربوهیدرات در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به عنوان یکی از منابع مهم پروتئین گیاهی محسوب می شود. لوبیا سبز با نام علمی Phasaeolusvulgaris L. از خانواده Fabaceae گیاهی یکساله است که از غلاف سبز و دانه پخته آن استفاده می­گردد. لوبیا سبز از جمله محصولاتی است که می­توان آن را در زمان­های مختلف (بهار، تابستان و پاییز) کشت کرد. سطح زیر کشت آن در دنیا بالغ بر 3/27 میلیون هکتار با متوسط عملکرد حدود 660 کیلوگرم در هکتار است. در ایران سطح زیر کشت آن حدود 240 هزار هکتار با عملکرد متوسط 1500 کیلوگرم در هکتار می باشد (اسکیپتز، 2004).

عدم آگاهی از مدیریت صحیح محصولات زراعی یکی از عوامل اساسی در کاهش عملکرد گیاهان زراعی می­باشد. عملکرد هر محصول زراعی حاصل رقابت برون و درون بوته­ای بر سر عوامل محیط رشد می­باشد. حداکثر عملکرد زمانی حاصل می­ شود که این رقابت­ها به حداقل رسیده و گیاه بتواند از عوامل محیطی رشد، حداکثر استفاده را بنماید (خواجه­پور، 1365). توزیع فضایی گیاهان در یک جامعه زراعی با جذب تشعشع در ارتباط است و این صفت، نقش تعیین ­کننده ­ای در ظرفیت فتوسنتزی و عملکرد دارد (ولز، 1991؛ اگلی، 1998)، زیرا سرعت رشد محصول تابعی از انرژی تشعشعی مورد استفاده در فتوسنتز است (توتیو و گورجنر، 1988؛ ولز و همکاران، 1993). نفوذ نامتعادل نور به پوشش گیاهی باعث افت عملکرد می­ شود. به­ طورکلی افزایش کارایی جذب تشعشع خورشیدی نیاز به سطح برگ کافی و توزیع یکنواخت برگ در پوشش گیاهی دارد. این هدف با تغییر تراکم و الگوی کاشت بوته­ها روی سطح خاک میسّر است (ایکدا، 1992؛ شیبلز و وبر، 1996). فواصل مناسب بین ردیف­های کاشت و بین بوته­ها در روی ردیف کاشت، تعیین­کننده فضای رشد قابل استفاده هر بوته می­باشد. تراکم مناسب و توزیع متعادل بوته­ها در واحد سطح، موجب استفاده بهتر از رطوبت، مواد غذایی و نور گردیده و موجب افزایش عملکرد می­ شود (کوچکی و سرمدنیا، 1377). تراکم کاشت از جمله عواملی­است که به­ طور مستقیم عملکرد محصول را تحت تأثیر قرار می­دهد. ­فاصله کاشت بوته­ها بستگی به هدف کاشت دارد. اگر هدف تولید بذر باشد باید فواصل کاشت افزایش داده ­شود تا کمیّت و کیفیت محصول افزایش یابد، اما اگر هدف تولید کود سبز و علوفه دامی باشد، تراکم بیشتر مد نظر خواهد بود (عبدحق، 1364). اگر فاصله کاشت گیاهان بیش از حد معمول باشد مسلماً تعداد بوته در واحد سطح کاهش یافته و عملکرد با نقصان مواجه می­ شود. از طرفی دیگر اگر فاصله کشت خیلی کم بوده و تراکم کشت بالا باشد، رقابت درون­گونه­ای پیش می ­آید و این امر خود موجب کاهش عملکرد خواهد شد (مظاهری، 1377). بنابراین یکی از نیازهای مهم در برنامه ­ریزی زراعی با هدف دستیابی به عملکرد بالا و کیفیت مطلوب، تعیین بهترین فاصله کاشت محصول است (بابایی، 1377).

علف­های هرز با رقابت بر سر منابع (آب، مواد غذایی، نور و …) مانع از دسترسی مطلوب گیاه زراعی به این منابع شده و در نتیجه کاهش تولید و افزایش هزینه آن را باعث می­ شود (خداکرم­زاده و همکاران، 1377). علف­های هرز با تأثیر بر اجزای عملکرد، اثر خود را بر عملکرد اعمال می­ کنند. نتایج تحقیقات مختلف نشان از اثر منفی علف­های هرز بر اجزای عملکرد محصولات زراعی دارد (احمدوند، 1381؛ سلیمی و انگجی، 1374؛ کادنی و همکاران، 1989 aوb ؛ موریشیتا و همکاران، 1991؛ ویور و ایوانی، 1998). امروزه بحث کاهش مصرف سموم شیمیایی به­علت مخاطرات زیست­محیطی مصرف علف­کش­ها به امری جدی مبدل گشته است (دیهیم­فرد و همکاران، 1383). بهره­ گیری از مدیریت تلفیقی علف­های هرز به­عنوان راهکاری مناسب جهت دستیابی به مدیریت پایدار از طریق استراتژای­هایی مانند افزایش تراکم، استفاده از مالچ، شخم حفاظتی، کولتیواسیون و … موجب کاهش مصرف علف­کش­ها می­ شود (نورس­ورتی و الویرا، 2004). مدیریت تلفیقی علف­های هرز که شامل ترکیبی از این عوامل به­همراه کاربرد علف­کش­ها است که از یک سو باعث افزایش توان رقابتی محصول در مواجهه با علف­های هرز می­ شود و از سوی دیگر قادر است موجب کاهش دُز مصرف علف­کش­های رایج شود (نورس­ورتی و فردریک، 2005). به­واسطه این­که علف­های هرز عموماً از رشد نسبی بالایی برخوردارند؛ لذا حساسیت زیادی به سایه­اندازی دارند و در نتیجه می­توان رشد آن­ها را توسط گیاهان زراعی که کانوپی برگ آن­ها، علف­های هرز را می­پوشاند پایین نگه ­داشت (کانوسکان، 2000). با کاهش فاصله ردیف کاشت و افزایش فاصله بین بوته­ها استقرار به­حالت مربع نزدیک می­ شود و گیاه به بهترین وجه از عوامل محیطی نظیر نور، آب، مواد غذایی و … استفاده می­ کند (افشارمنش، 1386). بنابراین این آزمایش با هدف بررسی اثرات فاصله کاشت و مدیریت علف­های هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا سبز انجام شد.

1-2- فرضیات پژوهش

1- وجین دستی علف­های هرز باعث افزایش بیشتر عملکرد لوبیا سبز در مقایسه با کنترل شیمیایی علف­های هرز می­ شود.

2- فاصله کاشت 30 × 30 نسبت به فواصل کاشت 20 × 40 و 20 × 50 اثر مطلوب­تری در کنترل علف­های هرز دارد.

3- عملکرد لوبیای سبز در فاصله کاشت30 × 30 بیشتر از فاصله کاشت 20 × 40 و 20 × 50 است.

4- در صورت عدم کنترل علف­های هرز، عملکرد لوبیا به طور معنی­داری کاهش می­یابد.

5- در صورت عدم کنترل علف­های هرز، عملکرد لوبیا درفاصله کاشت­ 30 × 30 بیشتر از فاصله کاشت 20 × 40 و 20 × 50 است.

حبوبات

حبوبات دانه­ های خشك خوراكی هســتندكه به خانواده بقولات تعلق دارند. بذور رســیده و خشــك حبوبات د ارای ارزش غذایی زیــاد و قابلیت نگهداری خوبی هســتند و یكی از مهمترین منابع غذایی سرشار از پروتئین(۱۸ تا ۳۲ درصد) می­باشــند. طبق مطالعات انجام شده، تركیب مناسبی از پروتئین حبوبات با غلات می ­تواند ســوء تغذیه و كمبود اســید های آمینه را بر طرف سازد. از طرف دیگر با توجه به توانایی تثبیت ازت در این گیاهان، قرار دادن آنها در تناوب، به پایداری سیستم­های زراعی كمك می كند (باقری،1380).

مقدار پروتئین موجود در بذر حبوبات 2 تا 3 برابر بیشتر از پروتئین موجود در دانه غلات و 10 تا 20 برابر بیشتر از پروتئین موجود در گیاهان غده‌ای و نشاسته‌ای است. انواع لوبیا در بین گیاهان تجاری حاوی بیشترین مقدار پروتئین هستند(باقری،1380). لوبیا مهمترین عضو خانواده حبوبات به شمار می ­آید و به خاطر درصد بالای پروتئین و سایر خصوصیات مطلوب زراعی، بیشترین سطح زیر كشت را در بین حبوبات به خود اختصاص داده است (مجنون حسینی،1372).

     2-2- لوبیا

لوبیا (Phaseolus. vulgaris) یكی از حبوبات مهم است كه به صورت مســتقیم مورد اســتفاده انســان قرار می گیرد ، ۵۰ درصد حبوبــات مورد اســتفاده در جهان بوسیله لوبیا تأمین می­شــود (McClean et al,2004). لوبیا در بسیاری از كشــورها مانند برزیل و مكزیک یک منبع عمده غذایی محســوب می­ شود ( Broughton et al,2003).

لوبیا یكی از مهمترین گونه­ های حبوبات بوده و سطح زیر كشت جهانی انواع آن 24 میلیون هكتار است، از این نظر در بین حبوبات مقام اول را دارا می­باشد. در حال حاضر 18 نوع لوبیا در جهان كاشته می شود ( كوچكی، 1372 ). لوبیا چیتی یكی از زیر گونه­ های لوبیا ســبز و منشــاء آن آمریكای مركزی و جنوبی اســت، متوســط تولید دانه خشــك لوبیا در ایران هزار كیلوگرم در هكتار است (هاشمی جزی، 1382).

اگرچه ارقام بسیاری از لوبیا در دامنه وسیعی از محیط­ها دارای پتانسیل عملكرد بالایی هستند، ولی قابلیت تولید عملكرد ناشی از سازگاری گیاه به شرایط موجود فصل رشد درجه حرارت، فتوپریود و عملیات مدیریت گیاه زراعی است (باقری، 1380). از آنجایی­كه مبدأ اصلی لوبیا مناطق گرمسیری و آمریكای جنوبی است. لوبیا نباتی حرارت دوست می‌باشد و به سرما و یخبندان بسیار حساس بوده و در بهار تا زمانی كه درجه حرارت محیط به قدر كافی بالا نرود نمی­توان به كشت آن مبادرت ورزید. اگر درجه حرارت در موقع كشت لوبیاهای پاكوتاه از 12 درجه و در لوبیاهای پا بلند از 14 درجه سانتی‌گراد كمتر باشد خوب رشد نمی‌نمایند و از این نظر خاك باید در بهار كاملاً گرم شده باشد. درجه حرارت زیاد در طول تابستان باعث ریزش گل­ها و كاهش میزان تشكیل دانه در آن­ها خواهد شد. درجه حرارت مناسب برای رشد و نمو لوبیا حدود 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد است. در درجه حرارت‌های بالاتر از 45 درجه سانتی‌گراد گیاه به بذر نمی‌نشیند و حرارت‌های پایین‌تر از 15 درجه سانتی‌گراد برای رشد و نمو آن مناسب نیست. ­برای رشد و نمو كامل لوبیا 120 تا 130 روز كافی است به شرطی كه درجه حرارت محیط هرگز به صفر یا زیر صفر نرسد (مجنون حسینی، 1372).

     2-3-تراکم کاشت

عملكرد دانه نتیجه رقابت برون گونه ای و درون گونه ای در كسب نهاده­های تولید برای رشد و نمو است و برای به حداقل رساندن این رقابت‌ها و حصول حداكثر عملكرد دانه، علاوه بر تراكم، نحوه توزیع بوته در واحد سطح از اهمیت زیادی برخوردار است و فاصله بوته در واحد سطح بر پراكنش مناسب نور در درون جامعه گیاهی مؤثر است و نقش اصلی فاصله كاشت بر رشد و نمو گیاه به علت تفاوت در چگونگی توزیع و پراكنش انرژی و كمیت و كیفیت نور در داخل جامعه گیاهی است كه در افزایش جذب تشعشع خورشیدی، موجب افزایش عملكرد دانه و عملکرد بیولوژیک می‌شود (زمانی و همکاران،1372; Orcutt et al,2000).

        2-3-1- اثر فاصله کاشت بر رشد رویشی

افزایش عملكرد در واحد سطح یكی از مهمترین عوامل مؤثر در بالا بردن تولید لوبیا است. از آنجایی­كه میزان دسترسی به منابع مورد استفاده یک گیاه از جمله تشعشع خورشیدی، آب قابل استفاده و مواد غذایی همگی ارتباط زیادی با تراكم گیاهی دارند، تنظیم جمعیت گیاهی بر اساس میزان موجودی این منابع جهت بالا بردن عملكرد در واحد سطح حائز اهمیت خواهد بود. ماسون و لینر (1986) با ارزیابی اثر فاصله بوته روی ردیف (فاصله از بین ردیف 91 سانتی‌متر) بر روی گیاه لوبیا چشم بلبلی دریافتند كه فاصله بوته بر ارتفاع گیاه در مرحله پرشدن دانه بیشترین اثر را داشته و با كاهش فاصله بوته ارتفاع گیاه بطور معنی‌داری افزایش یافته است. در تراكم پایین تولید، شاخه فرعی از زاویه بین برگ­ها و ساقه اصلی لوبیا تحریک می‌شود و اگر چه با افزایش تراكم تعداد شاخه فرعی در گیاه كاهش پیدا می‌كند ولی كل شاخه‌های فرعی تولیدی در واحد سطح افزایش می‌یابد (صالحی­فرود، 1384).

تراکم مطلوب به عوامل مختلفی بستگی دارد كه مهمترین آن­ها عبارتند از: خصوصیات گیاه، طول دوره رویش، زمان و روش كاشت، حاصلخیزی خاك، اندازه بوته، رطوبت در دسترس، تابش خورشیدی، الگوی كاشت و وضعیت علف‌های هرز (Dwivedi et al,1994).

امروزه تأمین سلامت زنان به عنوان یکی از حقوق مسلم ایشان ، یک هدف اصلی و همچنین وسیله ای مهم برای توسعه اجتماعی و اقتصادی محسوب می شود . یکی از مسائل روان تنی که با عملکرد تولید مثل زنان رابطه دارد ، سندرم پیش از قاعدگی است . هر زن در طول زندگی ودر مراحل رشد خود تغییرات مختلفی را پشت سر می گذارد . این تغییرات یعنی بلوغ ، قاعدگی ، چگونگی روابط جنسی ، حاملگی ، زایمان ، بالاخره یائسگی مانند حلقه های زنجیر بهم پیوسته است و هنگامی که فرد از یک مرحله به مرحله دیگر و یا از یک نقش به نقش دیگر پا می گذارد ،می تواند سلامت روانی و جسمانی او را تحت تأثیر قرار دهد (39). بنابراین می توان مراحل مختلف این تغییر و تحولات را محور اصلی زندگی روانی و سازش اجتماعی زن تلقی نمود .

بلوغ به عنوان یکی از مراحل خاص و دارای اهمیت دوران زندگی مطرح است که با تغییرات جسمی ، روانی ، و عاطفی فراوان همراه می باشد (41) . دوره ای است که طی آن توانایی تولیدمثل کسب می شود .

به طور متوسط توالی بلوغ زنان شامل تشدید رشد ، تکامل PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) و قاعدگی است که به دوره زمانی متوسط 4/5 ساله نیاز دارد . به دنبال مراحل پیشبرد مراحل بلوغ ترشح استروژن کافی از گناد ها باعث تکثیر اندومتر و شروع اولین قاعدگی می گردد (7). سن شروع قاعدگی دختران دچار چاقی متوسط (20 الی 30 درصد بالاتر از وزن طبیعی برای سن ) زودتر می باشد . در حالی که تأخیر در شروع قاعدگی در افراد مبتلا به سوء تغذیه شایع است . همچنین دختران دچار چاقی شدید (بیش از 30 درصد) نیز شروع قاعدگی دیر رس دارند . از سویی ، در دهه های اخیر مطالعات گسترده ای درباره درک ارتباط بین فعالیت بدنی و قاعدگی انجام شده است که اغلب بر ساز و کار هورمونی و فیزیولوژی متفاوتی در بدن زنان ورزشکار رخ می دهد که بر ظرفیت کار بدنی آنان اثر گذار است (7) .اگاهی از وضعیت توان مندی فیزیولوژی زنان در درک تأثیرات متقابل فعالیت های بدنی و فازهای مختلف چرخه قاعدگی اهمیت انکار ناپذیری دارد (54). قاعدگی به معنای خروج دوره ای خون و تخریب اندومتر پس از یک سیکل تخمک گذاری طبیعی است . سیکل قاعدگی مهم ترین نشانه کار دستگاه تولید مثل در جنس مؤنث بالغ است ، ولی گاه این پدیده با نشانه ها و علائمی همراه است که آزار دهنده و مشکلات جسمانی و روانی برای زنان می شود (39) . به این گروه از علائم جسمی ، روحی ، رفتاری که به طور متوسط پنج تا هفت روز قبل از قاعدگی شروع می شود و تداوم ان به مدت دو تا حداکثر چهار روز بعد از شروع خونریزی ماهیانه است و در دوره های بعدی نیز تکرار می شود سندرم پیش از قاعدگی[1] گفته می شود (39) .

در زمان های گذشته بیشتر زنان و پزشکان با نشانه های بالینی سندرم مربوط آشنا نبودند و این بی توجهی به سندرم سبب می گردید که نه تنها معالجه درستی صورت نگیرد ، بلکه اطلاعات کافی نیز در این زمینه بدست نیاید . علی رغم این که نشانه های بسیار شدید ، ضربه سختی به زنان وارد می کند ، به نظر می رسد اکثر زنانی که از این سندرم رنج می برند، آن را جزئی بپندارند و حتی زنانی که بدترین علائم را نیز دارند ماه ها آن را تحمل می کنند ، تا اینکه این نشانه ها بطور غیر منتظره ای ناپدید گردند (49) .تحقیقات نشان می دهد حدود 85-90درصد زنان در دوره ی باروری علائم خلقی، رفتاری و جسمانی این سندرم را قبل از شروع قاعدگی تجربه می کنند . این علائم و نشانه ها به دوره ترشحی قاعدگی محدود می شوند و در عرض چند روز بعد از شروع قاعدگی از بین می روند (15). در تحقیقی در سال 1385، شیوع اختلال ملال قبل از قاعدگی 4/9و سندرم پیش از قاعدگی 5/31 گزارش شد (37). مطالعه ای هم در شهر تهران انجام یافت ، نشان داد شیوع سندرم پیش از قاعدگی بیش از 60% است که از این میزان 64% از نوع خفیف ،32% متوسط و 3% شدید می باشد (5). تحقیقات انجام شده در ایران ، شیوع این سندرم را 4/62و 7/67 درصد گزارش کرده اند. این موضوع خاطر نشان می سازد که جمعیت کثیری از زنان از این اختلال رنج می برند (15-37).

با توجه به مشکلات ناشی از سندرم ،تا کنون راه های متفاوتی نظیر درمان های دارویی ، جراحی و درمان های غیر دارویی برای رفع علائم آن پیشنهاد شده است. اما در این میان درمان های غیر دارویی از جمله های فعالیت های ورزشی به جهت آنکه هیچ عوارض جانبی را به همراه ندارند مورد توجه بیشتری قرار گرفته است (4). علل مختلفی در شیوع سندرم پیش از قاعدگی مؤثر است . به نظر می رسد یکی از عوامل شاخص توده بدنی می باشد. بنابراین به نظر می رسد تمرینات هوازی ، ترکیب بدنی با سندرم پیش از قاعدگی رابطه داشته باشد.

1-2. بیان مسئله

بخش اعظمی از زندگی عاطفی زنان را ریتم های زیستی آنان تشکیل می دهد ، زنان از نظر عاطفی ویژگی های خاص خود را دارد . پاره ای از این ویژگی ها به دلایل تغییرات منظم زیستی به وجود می آید ،که ممکن است تظاهرات بیرونی آن تغییرات خلقی باشد (3). خلق و خوی دوره ای زنان در مدت 28 روز دوره قاعدگی می تواند مستقیما بر شیوه فعالیت و معاشرت آنان تأثیر بگذارد و علایم پس از قاعدگی گاهی اوقات زنان را از به دست آوردن بیشترین کارایی باز می دارد . اغلب زنان قبل از شروع خونریزی قاعدگی تغییراتی را از نظر جسمانی ،خلقی ورفتاری پیدا می کنندکه گاهی اوقات آن چنان این تغییرات وعلایم شدید بوده که به عنوان بیماری در نظر گرفته می شود (3). سندرم پیش قاعدگی یاPMS) ) عبارت است از رخداد دوره های ترکیبی از تغییرات بدنی، روانی ورفتاری با شدت کافی در مرحله لوتئال سیکل قاعدگی که به اختلال ارتباطات بین فردی ویا مختل شدن فعالیت های طبیعی منجر می شود (94). علائم سندرم پیش از قاعدگی معمولا هر ماه بین 7تا 14 روز پیش از شروع قاعدگی آغاز می شود وبه نظر می رسد نزدیک زمان قاعدگی شدت وپس از چند روز فروکش می کنند .این علائم شامل نوسانات روحی ،اضطراب ،عصبانیت ،افسردگی،حساسیت ودرد PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است) ها ،تمایلات غذایی خاص ، سردرد ،احتباس اب و ورم ، نفخ شکم است (94).

40 تا60 در صد زنان امریکایی بین سنین 12تا 50 سالگی با این سندرم دست به گریبانند .براساس اخرین پژوهش های اماری ، 85 در صد بانوان دارای یکی از نشانه های عود کننده سندرم پیش از قاعدگی هستند، اما فقط 40در صد از انها این نشانه ها را بیان می کنند.در 2 تا10در صد افراد این نشانه ها آن قدر شدید است که می تواند زندگی خانوادگی یا شغلی انها را تحت تاثیر قرار دهد(97) .

علائم ان به 3 دسته جسمی،خلقی ورفتاری تقسیم می شودکه شایع ترین انها شامل: درد ،ادم اندام ها، نفخ شکم، افسردگی، عصبایت ،گریه و خستگی می باشد. عدم تعادل هورمون استروژن و پروژسترون ،افزایش پروستاگلاندین ها، افزایش پرولاکتین ، وکاهش سروتونین وعوامل روانی از علل این سندرم می باشد. بسته به شدت علائم طیف وسیعی از بیماری از وضعیت خفیف تا شدید ایجاد می شود (24،5) .

قاعدگی درد ناک یا دیسمنوره ، یکی از شایع ترین مشکلات زنان است که ممکن است دو روز یا بیشتر قبل از شروع قاعدگی بروز کند وتا سه روز بعد از خونریزی نیز ادامه داشته باشد (56-127).

دیسمنوره با درد ناشی از اسپاسم عضلانی در پایین شکم همراه است که ممکن است به سمت کمر ودر امتداد ران ها انتشار یابد ، این درد می تواند با علائمی چون تهوع ،استفراغ ،اسهال ، سردرد ،گیجی ،احساس خستگی، ضعف ، دردناکی سینه ها و در موارد شدید یا سنکوپ همراه باشد (40،56،127). دیسمنوره به دو صورت اولیه و ثانویه وجود دارد . دیسمنوره اولیه در زنانی اتفاق می افتد که از نظر جسمانی سالمند و بروز آن وابسته به هیچ علت ارگانیکی نمی باشد (136). دیسمنوره ثانویه دردی است که با علت ارگانیک لگنی و غیر لگنی ایجاد می شود ، بیماری التهاب لگن ، اندومتریوزیس (رشد غیر سرطانی ) عضله و بافت های فیبری در رحم ، سندرم احتقانی لگن ، بزرگ شدگی رحم و… از جمله دلایل است (40،84).

درحدود 10 در صد از زنان با تخمک گذاری طبیعی و منظم ،درجاتی از علائم ونشانه های جسمانی و روانی پیش از قاعدگی را تجربه می کنند. اعتقاد بر این است گروهی که دارای علائم خفیف تا متوسط هستند،دارای سندرم پیش از قاعدگی هستند.در پنج در صد از زنان و یا کمتر از پنج در صد این علائم به قدری شدیدند که یه طور جدی و خطرناک با فعالیت روزانه و یا روابط شخصی فرد تداخل می یابند (50).

یکی از عوامل احتمالی در شیوع این سندرم داشتن شاخص توده بدنی بالا می باشد ،که در مطالعات اندکی به بررسی آن پرداخته شده است و به طور مستقیم یا غیر مستقیم با سازکار تعادل هورمونی بدن در ارتباط است .

روش های مورد قبول در تعیین شاخص های ترکیب بدنی در کودکان و بزرگسالان ، شاخص توده بدنی (BMI) و درصد چربی (%BF) می باشد (16) .

Masho و همکاران نشان دادند که خطر شیوع سندرم پیش از قاعدگی در زنان چاق تقریبا 2 برابر زنان غیر چاق است . آمارها نشان می دهد در سال 2000 بیش از 50% بالغان در امریکا وزن بالای طبیعی داشته یا چاق بودند و شیوع چاقی در زنان تهدیدست در این کشور بیشتر دیده می شود(41). در ایران 6/38% از زنان بالای وزن طبیعی قرار دارند واز این تعداد2/14% چاق هستند (41). لیلا فرهانی و همکاران نشان دادند با شاخص توده بدنی بیشتر از 25 در مقایسه با افراد دارای BMI کمتر از 25 به میزان 5/3 برابر بیشتر شانس ابتلا به PMS را داشتند . این میزان بعد از کنترل متغیرهای مداخله گر 43/2 کاهش یافت (5) . نتایج مطالعهMasho و همکاران نشان داد که زنان چاق در مقایسه با زنان لاغر 9/2 برابر خطر بیشتری برای ابتلا به سندرم پیش از قاعدگی دارند و بعد از کنترل اثر متغیر های مداخله گر این شانس 8/2 برابر تقلیل پیدا کرد (41) . نتایج حاصل از تحقیق جان و همکاران (2006) حاکی از بالا بودن چربی زیر پوست پشت بازو و متعاقباٌ شیوع بیشتری از اضافه وزن و چاقی دختران نسبت به پسران بود ، این مسئله علاوه بر تفاوت های فیزیولوژیکی در دو جنس می تواند ناشی از نوع و میزان فعالیت بدنی انجام شده در طی روز باشد (87). سونجا و همکاران (2007) در مطالعه خود نشان دادند که میانگین چربی زیر پوستی بازو دختران بدنبال ورزش ایروبیک در گروه مداخله کاسته و در گروه کنترل افزایش نشان داد(120). با توجه به مشکلات ناشی از این سندرم، راه های متفاوتی نظیر درمان های دارویی (هورمونی ، ضد افسردگی ، ضد درد و…) جراحی (برداشتن تخمدان ) ودرمان های غیر دارویی (ورزش ،رژیم غذایی ، ماساژ ، استراحت و…) پیشنهاد شده است (21،58،89 ،110) . با در نظر گرفتن عوارض جانبی در مان های دارویی و جراحی ،درمان های غیر دارویی منجمله ورزش توجه متخصصان وخانم های مبتلا را جلب کرده است (21،119) . اولین بار در سال 1939توسط جانسون ، ارتباط ورزش با تغییرات دوره قاعدگی و سیستم تولید مثل بررسی شد و اثر مثبت ورزش مشاهده گردید (21،119) به طوری که ورزش سبک ، فعالیت بدن را متعادل می سازد و از شدت فشارهایی که اغلب موجب مسائل قبل از عادت ماهانه می شوند ، می کاهد (45) .

بنابراین این مسأله بدان علت که زنان مرکز ثقل خانواده را تشکیل می دهند ، ناخوشی آنان نه تنها بر امور پویای خانواده ، بلکه بر کل نظام اجتماعی که زنان به نوعی در ان نقش دارند ، تأثیر خواهد گذاشت . نوسانات خلقی می تواند عملکرد کل خانواده را به شکست سوق دهد.به همین علت علیرغم مطالعات با ارزشی که در زمینه سندرم پیش از قاعدگی انجام یافته، هنوز تأثیر تمرینات هوازی بر (PMS) و ترکیب بدن مبهم باقی مانده است . با پیشرفت فن آوری و ماشینی شدن زندگی شهری ، تغذیه نامناسب وتحرک ناکافی، سطح شاخص توده بدنی در حال افزایش است وافراد دارای اضافه وزن و چاق در صد زیادی از جامعه را تشکیل می دهند .بنابراین به منظور بدست آوردن اطلاعات بیشتر در زمینه عوامل مؤثر بر اختلالات قاعدگی، تحقیق حاضر را با هدف آثار تمرین هوازی بر اختلالات قاعدگی (PMS) و ترکیب بدن دانش آموزان دختر چاق و کم وزن بوده است .

:

با رشد سریع شهرنشینی در دهه های اخیر و افزایش تعداد وسایل نقلیه موتوری ترافیک در سطح معابر شهری به یکی از معضلات شهرهای بزرگ تبدیل شده است. بنابراین یکی از دغدغه های فکری مدیران شهری حل معضل ترافیک می باشد.جهت روان شدن حرکت وسایل نقلیه و حل مشکل ترافیک اقدامات زیادی از جمله احداث زیرساختهای حمل و نقل شهری مانند راه های ارتباطی ،زیرگذرها و روگذرها و گسترش حمل و نقل عمومی از قبیل مترو و اتوبوسهای شهری توسط مدیران شهری صورت گرفته است. در این راستا احداث پارکینگهای عمومی متعدد در مجاورت معابر شهری به منظور جلوگیری از پارکهای طولانی و بی مورد در کنار خیابانها یکی از اقدامات موثر در کاهش ترافیک و به دنبال آن کاهش آلودگی هواست.

مکان یابی صحیح پارکینگ موجب کاهش سفرهای درون شهری می شود که اگر با کاهش یا عدم پارک حاشیه ای همراه باشد باعث افزایش عرض خیابان ها و روان شدن تردد وسایل نقلیه می گردد. بدین منظور بایستی معیارهای موثر طوری در نظر گرفته شود که باعث کاهش پارک حاشیه ای و روان تر شدن ترافیک معابر شود.

با توجه به مسائل مذكور پژوهش حاضر در 6 فصل تنظیم گردیده است:

فصل اول: كلیات تحقیق كه شامل بیان مسئله،‌سابقه و پیشینه ی تحقیق،اهمیت و ضرورت موضوع

تحقیق، اهداف ،‌فرضیه ها، ‌متغیرها و روش تحقیق می باشد نگارش شده است سپس به مقطع زمانی تحقیق و جامعه آماری شهر لاهیجان اشاره شده است.

فصل دوم: به مبانی نظری، پیشینه و ادبیات تحقیق اشاره می گردد .

فصل سوم : ویژگیهای جغرافیایی ،اجتماعی ،اقتصادی ،کالبدی لاهیجان نگارش شده است.

فصل چهارم :به بررسی وضعیت پارکینگ در شهر لاهیجان از دیدگاه شهروندان پرداخته ،و سپس وضعیت پارکینگ ها در این شهر مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است .

فصل پنجم: با بهره گرفتن از روش تحلیل سلسله مراتبی و روش AHP نیز مکانیابی بهینه ای برای احداث پارکینگ های عمومی صورت پذیرفت و تعداد پارکینگ مورد نیاز و محل احداث آنها پیشنهاد گردید.

در فصل ششم به اثبات فرضیات و پاسخ به سوالات پژوهش پرداخته شده و در نهایت نتیجه گیری و پیشنهاداتی ارائه شده است .

1-1- شرح و بیان مساله پژوهش:

مدت زمان زیادی است كه عناصر انسان، وسیله نقلیه و محیط به عنوان عناصر اصلی در حمل و نقل جاده ای مرسوم واقع شده اند و هدف از شناسایی كامل آنها، برقراری ایمنی آنهاست؛ چرا كه این عناصر با هم روابط متقابل و تأثیر پذیر دارند. به عنوان مثال انسان و وسیله نقلیه با هم برروی محیط اثر می گذارند و باعث ایجاد ترافیک در شهرها و آلودگی های زیست محیطی می شوند و در قبال آن محیط نیز با ویژگی های خود باعث تغییر شرایط حمل و نقل می شود.

منشا ایجاد و گسترش روزافزون شهرها را در عوامل عمده ای از قبیل توسعه مبادلات کالا، پیشرفت تجاری و تمدن انسانی می توان دانست و در میان مهمترین عوامل پیدایش شهرها، بایستی توسعه شبکه راه ها را عادی ترین و قدیمی ترین عامل دانست.

گسترش شهرها، افزایش تعداد مسافرتهای شهری، پیشرفت تکنولوژی و ارزان شدن قیمت خودرو و بالارفتن درآمد خانواده سبب شده تعداد خودروها در شهرها افزایش قابل توجه ای داشته باشد که این امر باعث ایجاد ترافیک و همچنین کمبود فضای پارک خودرو شده است. حل مسئله ترافیک به برنامه‌ریزی‌های درازمدت و کوتاه مدت مختلفی از جمله کاهش سفرهای شهری، طراحی سیستم حمل و نقل عمومی فراگیر و غیره نیازمند است. تامین فضای پارکینگ خودرو در شهر، خارج از بحث ترافیک یکی از نیازهای ضروری است. با تامین پاركینگ در نقاط مختلف شهر می توان تا حد زیادی بر مشكلات ترافیكی فائق آمد.

تامین پارکینگ در بافت ‌های شهری موجود ما، از مسائل و مشكلات طراحان شهری نبوده و اکثر فضاهای پیش بینی شده در طرح های جامع، یا تغییر کاربری داده و یا واگذار شده‌اند. وجود مراكز تجاری با جذب سفر بالا در برخی شهرها، استفاده از الگوی توقفگاه های چند طبقه را اجتناب ناپذیر ساخته و دستیابی به ضوابط این گونه توقفگاه ها را ضروری می سازد.

امروزه با ورود حجم بالایی از خودروها، سرانه خودرو از یک دستگاه به ازای هر واحد مسکونی به دو یا سه واحد در حال افزایش است. این امر باعث ازدحام خودروها در حاشیه خیابان ‌ها و کوچه‌ها شده است. در این وضعیت می بایست روشی را پیشنهاد نمود که هم ارزان بوده و هم اجرای آ‌ن ساده باشد و حجم بالایی از پارکینگ را برای ساختمانها تامین نماید.

در شرایط كنونی رشد روزافزون شهرها كه متأثر از رشد جمعیت و مهاجرت می باشد منجر به ساخت و سازهای بدون برنامه ریزی و تغییرات متعددی در كاربری های شهری شده است. هجوم بیش از اندازه جمعیت به شهرها به همراه رشد ناخواسته و ناموزون و توسعه غیر اصولی آنها به علت عدم تناسب بین كاربری های مختلف شهری و نبود مدیریت واحد شهری، مشكلات عدیده ای را در سیستم شهری به وجود می آورد. شهر لاهیجان با داشتن 82110 نفر جمعیت در سال 1390 و با مساحت 9 کیلومتر مربع و با توجه به موقعیت توریستی بودن شهر و افزایش روز افزون وسایل نقلیه موتوری،کم بودن عرض خیابانهای شهر و محدودیت زمین بخصوص در مرکز شهر همه روزه با تعدد بیشماری از ماشینهای پارک شده در گوشه و کنار خیابانهای شهر مواجه هستیم که علاوه بر ایجاد مزاحمت برای تردد عابرین موجب بروز ترافیک در شهر می شوند، بنا براین نیاز به احداث پارکینگهای عمومی و بخصوص طبقاتی به وضوح در شهر محرز می باشد.با توجه به موارد گفته شده تا کنون در شهر لاهیجان اقدام به احداث پارکینگ طبقاتی نشده است؛ بنابراین در این پژوهش سعی شده است برای رفع مشکل ترافیک در شهر به جانمایی مکان های بهینه برای احداث پارکینگ های عمومی به کمک GIS بپردازد. مکان یابی صحیح پارکینگ موجب کاهش سفرهای درون شهری می شود که اگر با کاهش یا عدم پارک حاشیه ای همراه باشد باعث افزایش عرض خیابان ها و روان شدن تردد وسایل نقلیه می گردد.

1-2- سابقه و پیشینه ی پژوهش:

مطالعه پیرامون مکان یابی بهینه برای پارکینگهای عمومی و طبقاتی از دیدگاه برنامه ریزان شهری و مهندسین ترافیک و علوم مربوطه دارای اهمیت فراوانی بوده است .در سالهای اخیر با توجه به محدودیت زمین به خصوص در شهرهای بزرگ و بویژه در مرکز شهر و برای استفاده بهینه زمین و ارزش افزوده آن ساخت و توسعه پارکینگ های طبقاتی توجه خاصی به خود گرفته است.به طول کلی در زمینه مکانیابی با بهره گرفتن از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل تحلیل سلسله مراتبی در زمینه حمل و نقل شهری و به طور اخص کاربری پارکینگ، مطالعات گوناگونی صورت گرفته است.

که به چند مورد از آنها درزیر اشاره شده است که عبارتند از :

• وانگ و سان (2010) در مقاله ای با عنوان[1] Combinatiorial Optimization Of Congested Road And Parking Charging، به انبوهی ترافیک به عنوان مشکل عمده که توسعه پایدار حمل و نقل شهری را مسدود نموده، اشاره و به تجزیه و تحلیل شبکه حمل و نقل، هزینه سفر و تقاضای ترافیک پرداخته اند. ایشان در این پژوهش به این نتیجه رسیده اند که: TDM راه حلی مؤثر در کاهش تراکم ترافیک مناطق شهری می باشد و می توان با بهره گرفتن از مدل بهینه سازی ترکیبی، تراکم ترافیک مناطق شهری را به طور چشم گیری کاهش داد.

• فرزانمنش و همکاران (2010) در مقاله ای تحت عنوان Parking Site Selection Management Using Fuzzy Logic And multi Criteria Decision Making[2] به مکانیابی پارکینگ در مناطق پرترافیک شهر اصفهان پرداخته اند و به این نتیجه رسیده اند که: از میان مدل های گوناگون تصمیم گیری چند معیاره جهت مکانیابی، استفاده از مدل AHP و منطق فازی در GIS، بهترین ابزار مکانیابی پارکینگ های عمومی می باشند.

• کاسیدو (2010) در مقاله ای با عنوان Real- Time Parking Information Management To Reduce Search Time, Vehicle Displacement And Emissions[3] به مدیریت اطلاعات زمان واقعی پارک کردن، به منظور کاهش جستجوی پارک پرداخته؛ به آلودگی محیطی قابل ملاحظه ناشی از مدت زمانی که صرف پیدا کردن فضاهای پارک خالی می شود اشاره نموده و به این نتیجه رسیده است که: با بررسی رفتار رانندگان و پارکینگ های در دسترس هنگامی که رانندگان به مقصد می رسند، ارزیابی سود و مدیریت اطلاعات پارک می توان زمان و مسافت جستجوی پارکینگ را کاهش داده و از آلودگی های محیطی ناشی از این جستجو، کاست.

• کرمی،محمد،مکان یابی بهینه پارکینگهای طبقاتی در شهر قم با بهره گرفتن از GIS.در این پژوهش با ارائه الگوی مناسب جهت مکان یابی بهینه پارکینگهای طبقاطی به وسیله GIS ،به مقایسه روش های مختلف وزن دهی به لایه های مکان یابی پارکینگ نیز پرداخته شده است.

علم ورزش دانش جدیدی است که در چند دهه اخیر با تلاش و علاقه متخصصان و پژوهشگران به دنیا معرفی شده است، دانشی که در جامعه امروز به دلیل کاربردها و جذابیت های متنوع خود از اهمیت خاصی برخوردار است و تقریباً تمامی مردم و نهادهای اجتماعی را به نحوی با خود مربوط می‌کند (9 ).

ورزش و فعالیت بدنی، به عنوان یک وسیله مؤثر و مفید در پیشگیری، درمان و توان ‌بخشی برای بسیاری از امراض و اختلالات پزشکی، حتی قبل از توصیه و تجویز روش‌های پیشرفته پزشکی مورد نظر می‌باشد (16). با وجود این که فعالیت بدنی منظم، دارای مزایای بسیاری در رابطه با تندرستی است، می‌توان آن را به عنوان یک عامل استرس ‌زای بدنی در نظر گرفت که احتمالاً به دلیل تولید مقادیر فراوان گونه‌های اکسیژن و نیتروژن فعال، می‌تواند سلول‌ها را در معرض آسیب‌های اکسیداتیو قرار دهد (33).

بسیاری از محققین علوم ورزشی معتقدند، فعالیت بدنی با شدت بالا و طولانی مدت می‌توانند با افزایش رادیکال‌های آزاد، باعث آسیب سلول شده و روند پیری را تسریع کنند (144،141،61،8).

طی سال‌های اخیر نقش رادیکال‌های آزاد و یا به عبارت دیگر گونه‌های اکسیژن فعال در رشد و پیشرفت بسیاری از بیماری‌ها از جمله اختلالات نورولوژیکی و قلبی عروقی به‌ طور چشمگیری مورد توجه قرار گرفته است (113،27).

بدن انسان دارای یک سیستم دفاعی جهت مقابله با رادیکال‌های آزاد موسوم به سیستم آنتی اکسیدان است. عدم تعادل بین میزان رادیکال آزاد تولید شده و ظرفیت آنتی اکسیدان باعث استرس اکسیداتیو می‌گردد (113،85،27). رادیکال‌های آزاد باعث آسیب در اکثر ماکرومولکول‌ها شامل لیپیدها، پروتئین‌ها و اسیدهای نوکلئیک می‌گردند. شدت آسیب‌های ناشی‌ از رادیکال‌های آزاد به میزان آن‌ ها، طول دوره مجاورت با آن‌ ها و نوع آن‌ ها بستگی دارد. یون‌های فلزی نظیر آهن دارای نقش کاتالیزوری مهمی در عملکرد گونه‌های اکسیژن فعال (ROS)[1] هستند (24). تولید گونه‌های فعال اکسیژن فرایندی طبیعی در ارگانیزم هوازی است.

شواهد مستقیم و غیرمستقیم نشان می‌دهند فعالیت ‌بدنی سنگین می‌تواند منجر به افزایش تولید رادیکال آزاد در عضله اسکلتی و سایر بافت‌های فعال شود (143). هرچند جریان اکسیژن در زنجیره انتقال الکترونی میتوکندری منبع اصلی تولید ROS می‌باشد، مسیرهای دیگری مانند مسیر زانتین ‌اکسیداز[2] نیز می‌تواند هنگام یا پس از فعالیت ورزشی فعال شوند. بنابراین تأمین ناکافی ATP درون عضلانی در فعالیت های هوازی و بی‌هوازی (هردو) می‌تواند به تولید ROS بیانجامد (143). به نظر می رسد، شیوه زندگی از جمله ورزش، تغذیه، کشیدن سیگار و مصرف مشروبات الکلی نیز در فرایند استرس اکسیداتیو نقش داشته         باشد (8).

درهمین راستا، برخی از ورزشکاران حرفه‌ای و آماتور معتقدند با مصرف آنتی اکسیدان‌های غیرآنزیمی از قبیل ویتامین C، E، کارنیتین و…به صورت مکمل‌های غذایی، می‌توانند ازطریق شکار رادیکال های آزاد عملکرد ورزشی خویش را ارتقا بخشند (140). برخی از تحقیقات حاکی از تأثیر مثبت مکمل‌های غذایی درجهت کاهش استرس اکسیداتیو است (140،121،97،34). ازسوی دیگر، برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از این مکمل‌ها هیچ تأثیر مثبتی درجهت کاهش رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو ناشی ازفعالیت ندارند (117،112). لذا در تحقیق حاضر نیز به بررسی خواص آنتی‌اکسیدانی یکی دیگر از مواد آنتی‌اکسیدان که به خاصیت آنتی اکسیدانی آن در فعالیت های بدنی کمتر پرداخته شده است متمرکز می شویم.

1-2- بیان مسئله

از آن ‌جا که موجودات‌ زنده دائماً در معرض ‌استرس ‌اکسیداتیو قرار دارند، لذا از ساز و کارهای دفاع آنتی اکسیدانی نیز برخوردارند (8). استرس اکسیداتیو ‌هنگامی رخ می‌دهد که موازنه هموستازی بین توانایی‌های اکسیدانی وآنتی‌اکسیدانی موجود در سیستم‌های بیولوژیکی مختل ‌شود (133،31،8). اگر چه ورزش حاد و فعالیت ‌بدنی شدید باعث افزایش تولید گونه‌های اکسیژن فعال (واکنش‌پذیر) در عضلات اسکلتی، کبد و قلب شده، باعث استرس‌ اکسیداتیو ‌می‌گردد (109،84،37،31،23،8). اما ورزش‌ منظم و متوسط از طریق افزایش دفاع آنتی‌اکسیدانی منجر به کاهش استرس ‌اکسیداتیو و کاهش عوارض دیابت خواهد شد (84،31). در پاسخ به فعالیت‌های استقامتی مصرف اکسیژن در بدن انسان به طور سیستمیک10تا20 برابر افزایش می‌یابد (89). در عضلات، میزان این افزایش بیشتراست و به 100 تا200 برابر زمان استراحت می‌رسد

(140). نشت گونه‌های اکسیژن فعال از میتوکندری درحین فعالیت منبع‌ اصلی برای‌ استرس اکسیداتیو است (97). بنابراین عضلات در برابر آسیب ‌اکسیدانی بالقوه‌ای که به هنگام ورزش یا بعد از آن رخ می‌دهد به حفاظت آنتی اکسیدانی بیشتری نیاز دارند (8). محققان همواره در تلاش هستند تا مزایای مکمل‌های آنتی اکسیدان را مورد بررسی قرار دهند (116). ازدیدگاه نظری مصرف آنتی‌اکسیدان های غیرآنزیمی مختلف از قبیل ویتامینC و E با شکار رادیکال‌های آزاد استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت را کاهش می‌دهد (123،83،8). افزایش رادیکال‌های آزاد به هنگام فعالیت ‌بدنی می‌تواند هموستاز مواد آنتی اکسیدانی و پرواکسیدان‌های درون سلولی را به‌ هم زده و در نتیجه باعث التهاب، استرس اکسیداتیو، خستگی و آسیب ‌عضلانی گردد (110،61،8).

فشار ایسکمیک رایج ترین نوع استرس است که قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. ایسکمیک عضله قلبی هنگامی رخ می دهد که جریان خون قلب برای برطرف کردن نیاز های متابولیک عضله قلبی کافی نباشد. در نتیجه این عارضه، عملکرد پمپاژی عضله قلب دچار اختلال می شود. انقباض ریتمیک مختل می گردد (بد ریتمی) و در موارد حاد و طولانی مدت صدمه غیر قابل برگشت بافتی رخ می دهد که با نکروز عضله قلبی یا سکته قلبی مشخص می گردد. در انسان این موقعیت پاتولوژیک پیچیده، بیماری ایسکمیک قلبی نامیده می شود. بیماری ایسکمیک علت مرگ و میر در جوامع توسعه یافته می باشد. پیشرفت بیماری ایسکمیک قلبی مربوط به پر فشار خونی شریان سیستمیک است. در این جوامع پر فشار خونی علت 50 درصد از معلولیت ها و مرگ و میر ها در افراد مسن می باشد. روش هایی که به سرعت جریان خون را تامین می کنند (مانند خون رسانی به منطقه ایسکمیک عضله قلبی) می توانند مرگ و میر را تقریباً به نصف کاهش دهند و اگر درمان به تاخیر بیفتد اثر بخشی خون رسانی مجدد کاهش می یابد. اگر چه خون رسانی مجدد اولیه تنها راه نجات عضله قلبی مبتلا به ایسکمیک است، خون رسانی مجدد خود باعث آریتمی و بد کاری برگشت پذیر قلب می شود (123).

ال‌-کارنیتین[3] یک ‌آنتی‌ اکسیدان قوی است‌که از کارنیتین و زنجیره کوتاه‌ آسیل‌ کارنیتین تشکیل شده است (39). در بدن انسان از ترکیب دو اسید آمینه لیزین و متیونین ساخته می‌شود (75،20). محافظت از سلول‌های آندوتلیال قلب در برابر استرس اکسیداتیو وآسیب میوکارد (42)، کاهش آسیب‌ کبدی ناشی از مصرف دوکسوربیسین[4] (دوکسوربیسین یک آنتی ‌بیوتیک است‌ که به طورگسترده در درمان انواع مختلف تومورهای جامد استفاده می‌شود) (26)، درمان اختلالات عصبی در انسان (41)، ناباروری مردان، بیماری آلزایمر(36)، بهبود کبد چرب (149) و… از جمله خاصیت آنتی‌اکسیدانی احتمالی این ماده به شمار می‌آیند. ال- کارنیتین همچنین می تواند به جلوگیری و کاهش آسیب ایسکمی جریان مجدد کمک کند (148). سوپر اکسید دسمیوتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون اس- ترنسفراز برخی از آنزیم های ضد اکسایشی هستند. سوپر اکسید دسمیوتاز سبب دسمیوتاسیون رادیکال سوپر اکسید به پر اکسید هیدروژن و اکسیژن می شوند. بنابراین، تصور می شود که نقش سوپر اکسید دسمیوتاز ها در دفاع ضد اکسایشی، باید با اعمال کاتالاز و یا گلوتاتیون پر اکسیداز در خنثی کردن پر اکسید هیدروزن مورد توجه قرار گیرد. واکنش هابر –ویس هنگامی اتفاق می افتد که رادیکال سوپر اکسید با پر اکسید هیدروژن وارد واکنش شده، رادیکال هیدروکسیل را تولید کند. اگر این واکنش در بدن موجود زنده انجام شود، رادیکال سوپر اکسید مستقیماً به تولید رادیکال هیدروکسیل منجر می شود. با وجود این در محلول خنثی، ثابت سرعت این واکنش در حدود 2 مول در ثانیه است. بنابراین، واکنش هابر- ویس به ندرت در بدن موجود زنده به وقوع می پیوندد. نقش دیگر رادیکال سوپر اکسید دخالت آن در تولید رادیکال هیدروکسیل است. از آن جا که رادیکال سوپر اکسید به عنوان یک عامل احیا کننده عمل می کند می تواند سبب احیای یون های فلزی شده، احتمال وقوع واکنش فنتون را افزایش دهد.

رادیکال سوپر اکسید تقریباً در تمام سلول های هوازی تشکیل می شود و به روش های شیمیایی، فیزیکوشیمیایی و آنزیمی تولید می شود. منبع اصلی این تولید عبارت است از نشت از مسیرهای احیای اکسیژن در زنجیره های انتقال الکترون موجود در میتوکندری و شبکه آندوپلاسمی. در این سلول ها نقش اصلی رادیکال سوپر اکسید عمل باکتری کشی است. در محلول های آبی، فعالیت رادیکال سوپر اکسید کم است. بنابراین این رادیکال یک گونه اکسیژن فعال نیست. شواهد زیادی نشان می دهد که در بدن موجود زنده ، رادیکال سوپر اکسید توسط سوپر اکسید دسمیوتاز (SOD) دفع می شود.از آن جا که پر اکسید هیدروژن، الکترون غیر زوجی (فرد) ندارد، نمی توان آن را یک رادیکال شناخت. پر اکسید هیدروژن یک ترکیب نسبتاً پایدار است و به سادگی از میان غشاهای بیولوژیکی عبور می کند در حالی که رادیکال سوپر اکسید بدون کمک یک کانال آنیونی قادر به انجام چنین کاری نیست.

گلوسین در سال 2006 فعالیت آنتی اکسیدانی ال- کارنیتین را در شرایط آزمایشگاهی تحقیق کرد و متوجه شد که ال- کارنیتین در مهار آنیون سوپر اکسید، رادیکال و پر اکسید هیدروژن می تواند موثر باشد(69).

این ماده به صورت مکمل در اکثر مواد غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، لبنیات و آووکادو یافت می‌شود، غذاهای‌ گیاهی منبع خوبی برای این ماده نمی‌باشند (125). از لحاظ تئوری این مکمل‌ها ممکن ‌است محتوای کارنیتین را افزایش داده و باعث تسهیل ورود اسیدهای چرب زنجیره بلند به‌ میتوکندری سلول‌ها شوند (144،75،39،20،6). اگر غلظت‌ کارنیتین پلاسما از بازجذب کلیوی آن بیشتر باشد، کارنیتین اضافی با پاک ‌سازی تقریبی فیلتراسیون گلومرولی از طریق ادرار حذف می‌گردد. نیمه عمر کارنیتین در بدن انسان دو تا سه ساعت بیان شده است (39،1). با توجه به خواص آنتی اکسیدانی ال-کارنیتین و احتمال تأثیر آن بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت، این تحقیق با عنوان تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال-کارنیتین بر استرس اکسیداتیو ناشی از فعالیت هوازی شدید صورت گرفته است.

1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق

با توجه به گستردگی و اهمیت ویژه پدیده ورزش و تربیت‌ بدنی و اثرات آن در جامعه، ضرورت توجه بیشتر به آن امری اجتناب‌ ناپذیر است. بدیهی ‌است ‌فعالیت‌های علمی و فرهنگی با پشتوانه طرح‌های پژوهشی، حرکتی اساسی بوده و نقش ارزنده‌ای در جهت انطباق دست‌آوردها با نیازهای واقعی هر جامعه خواهد داشت (14). سال‌هاست که پژوهشگران حیطه ورزش، تأثیرات بالقوه آنتی‌اکسیدان‌ها را جهت مقابله‌ با آثار گونه‌های اکسیژن فعال، در زمینه‌های آسیب‌‌‌ عضلانی، خستگی‌ عضلانی، پراکسیداسیون چربی و آسیب پروتئین‌ها در جریان ورزش مورد بررسی ‌قرار داده‌اند (116). درمورد کارایی سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن در مقابله با رادیکال‌های آزاد ناشی از فعالیت و میزان ‌اثرگذاری مصرف‌ آنتی‌اکسیدان‌ها به صورت مکمل‌های غذایی بر استرس اکسیداتیو و آسیب‌عضلانی ناشی ازآن در میان محققین اختلاف نظر وجود دارد (132،121،86).

برخی‌ از محققین معتقدند مصرف مواد آنتی‌اکسیدانی به‌ صورت مکمل‌های غذایی ‌نمی‌تواند تأثیری بر استرس اکسیداتیو داشته‌ باشد (47). وحتی برخی از محققین گزارش ‌کرده‌اند که ‌مصرف این‌ مکمل‌‌ها می‌توانند سبب افزایش استرس ‌اکسیداتیو ‌گردد (120،46). عقیده برخی‌ها نیز بر این است‌ که‌ سیستم آنتی‌اکسیدانی بدن در فعالیت‌های شدید و طولانی‌ مدت توانایی مقابله با رادیکال‌های آزاد را ندارد واستفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها به صورت مکمل‌های غذایی می‌توانند باتقویت سیستم آنتی‌اکسیدانی، باعث کاهش استرس اکسیداتیو، رادیکال‌های آزاد شده و در نتیجه فرایند آسیب سلول را به تأخیر انداخته و یا حتی آن را متوقف کند (132،121). گزارش اکثر محققین، حاکی ‌از تأثیر مصرف ‌آنتی‌اکسیدان ‌ها بر استرس

اکسیداتیو است (132،67،30). امروزه مکمل‌های غذایی گوناگون جهت افزایش عملکرد ورزشکاران معرفی شده‌اند که در این بین، ال‌-کارنیتین به عنوان یکی ازمواد نیرو افزا شناخته شده است (81).

باتوجه به معدود مطالعات انجام شده، چنین به نظر می‌رسد تحقیق اندکی روی چگونگی تأثیر مصرف ال‌-کارنیتین بر استرس اکسیداتیو ناشی‌‌از فعالیت هوازی شدید، صورت گرفته است. همچنین در مورد تأثیر یا عدم تأثیر این ماده بر عملکرد ورزشکاران، در فعالیت‌های هوازی نتایج هم سو ودقیقی وجود ندارد، بیشتر مطالعاتی هم‌ که در این بخش‌ انجام شده، تأثیر ال‌-کارنیتین را بر فعالیت‌های هوازی زیر بیشینه بررسی کرده‌اند (1). لذا با توجه به مواردگفته شده، ضرورت تحقیق در رابطه با بررسی تأثیرات آنتی‌اکسیدانی این ماده براسترس اکسیداتیو احساس می‌شود.

1-4- اهداف تحقیق

1-4-1- هدف کلی

بررسی ‌تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال-‌کارنیتین بر شاخص‌های ظرفیت آنتی‌اکسیدانی توتال (TAC)[5]، مالون دی آلدئید ((MDA[6]، کراتین‌کیناز ((CK[7] و بیلی‌روبین متعاقب فعالیت هوازی شدید.

1-4-2- اهداف ویژه

اهداف ویژه این پژوهش به شرح زیر بیان می‌شود:

1- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین بر ظرفیت آنتی اکسیدانی توتال پلاسما پس از فعالیت هوازی شدید.

2- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین برمالون دی‌ آلدئید سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

3- بررسی تأثیر مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین بر کراتین کیناز سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

4- بررسی تأثیر مصرف‌ دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین بر بیلی روبین سرم پس از فعالیت هوازی شدید.

 1-5- فرضیه های تحقیق

1- مصرف‌ دو هفته مکمل ال-کارنیتین برظرفیت آنتی اکسیدانی توتال خون آزمودنی ها پس از فعالیت هوازی شدید تاثیر گذار است.

2- مصرف دو هفته مکمل ال‌-کارنیتین برمالون‌ دی‌ آلدئید خون آزمودنی‌ها پس از فعالیت هوازی شدید تأثیرگذار است.

3- مصرف‌ دو هفته مکمل ال-‌کارنیتین بر کراتین کیناز خون ‌آزمودنی‌ها پس از فعالیت هوازی شدید تأثیر‌گذار است.

4- مصرف دو هفته مکمل ال-کارنیتین بر بیلی روبین خون آزمودنی ها پس از فعالیت هوازی شدید تاثیر گذار است.

1-6- محدودیت های تحقیق

1-6-1- محدودیت های قابل کنترل

– ویژگی‌های جسمانی آزمودنی‌ها

– شرایط تمرین آزمودنی‌ها

– وضعیت سلامتی آزمودنی‌ها (دو ماه پیش از اجرای پروتکل تمرینی)

– تغذیه آزمودنی‌ها (سه روز قبل، روزاجرای پروتکل تمرینی و یک روز پس از اجرا )

– میزان فعالیت آزمودنی‌ها

– میزان مصرف مکمل‌ ال-کارنیتین روزانه آزمودنی ها (دوهفته قبل از اجرای پروتکل تمرینی)

– مصرف سیگار

– مصرف الکل

– زمان

– مکان

 تعهد، فرد را با سازمان پیوند می دهد؛ بنابراین، این پیوند احتمال ترک شغل را کاهش خواهد داد. می یر و آلن بین سه نوع تعهد، تمایز قائل می شوند. تعهد عاطفی كه به وابستگی احساسی فرد به سازمان اشاره دارد. تعهد مستمر كه مربوط به تمایل به باقی ماندن در سازمان به خاطر هزینه های ترک سازمان یا پاداش‌های ناشی از ماندن در سازمان می شود و سرانجام تعهد هنجاری كه نوعی احساس تکلیف به باقی ماندن در سازمان را به عنوان یک عضو منعکس می کند (مرادی، 2002). دلایل زیادی نیز برای این كه چرا یک سازمان بایستی سطح تعهد سازمانی اعضایش را افزایش دهد وجود دارد كه از آن جمله می توان به این موضوع اشاره داشت كه تعهد سازمانی با پیامدهایی ازقبیل رضایت شغلی، حضور، رفتار سازمانی فرا اجتماعی و عملکرد شغلی رابطه مثبت و با تمایل به ترک شغل رابطه منفی دارد (شیان[1] و همکاران، 2003). بنابراین كارایی و توسعه هر سازمان تا حد زیادی به كاربرد صحیح نیروی انسانی بستگی دارد ( اسماعیلی، 1381). با این توصیف، سازمان با عملکرد برتر، سازمانی است که در یک دوره زمانی بلند مدت از راه توانایی انطباق مناسب با تغییرات و واکنش سریع به این تغییرات، ایجاد ساختار مدیریت منسجم و هدفمند، بهبود مستمر قابلیت‌های کلیدی و رفتار مناسب با کارکنان به عنوان اصلی ترین دارایی، به نتایجی بهتر از سازمان های همتراز دست می یابد (وال[2]، 2010). گریگوری اسمیت در مقاله خود، هفت راز ایجاد سازمان های با عملکرد برتر را، تعهد و مشارکت مدیریت ارشد، تمرکز راهبردی، تیم های راهبری، شناسایی پروژه‌های کلیدی بهبود، تیم گرایی، ایجاد منشور و سنجش ذکر می‌کند.

یکی از مسئولیت‌های هر نهاد اجتماعی، نیل به اهدافی است که علت وجودی آن نهاد را شکل می دهد. تحقق اهداف سازمانی در گرو همکاری و هماهنگی تمامی عواملی است که تعامل نظام‌مندآنها با یکدیگر به وجود سازمان معنا می بخشد. در این میان نیروی انسانی در تمام سطوح سازمان نقش برجسته تر از سایر عوامل دارد که باید به آن به عنوان یک عامل ذی شعور و دارای نیازهای مادی و معنوی، اهداف فردی، توقعات گروهی و سازمانی بیش از سایر عوامل توجه شود. از آنجایی که کارآیی نیروی انسانی همیشه براساس محاسبات اقتصادی قابل پیش بینی نیست و عوامل متعدد دیگر که برخاسته از نیاز های برتر انسان در ابعاد اجتماعی، احترام و خودیابی است در این زمینه موثراست، لذا در این پژوهش به یکی از ضرورت‌های اساسی سازمانی یعنی( تعهد سازمانی) پرداخته شده است. این مفهوم که امروزه جایگاه مهمی را در تحقیقات مذکور از آن خود ساخته است، بیش از هرچیز ناشی از اعتقاد شدید فرد به سازمان و پذیرش اهداف آن وتلاش در جهت رسیدن به آن اهداف است. در نتیجه این دو عامل، نوعی وابستگی عاطفی و روانی در فرد شکل می گیرد که او را مایل به بقاء در سازمان می‌کند.

در این تحقیق تعهد سازمانی از سه بعد عاطفی، هنجاری و مستمر و ارتباط آنها با عملکرد سازمانی مورد مطالعه قرار‌گرفته است. در این تحقیق رابطه تعهد سازمانی و ابعاد سه گانه آن با متغیرهای عملکرد شغلی کارکنان و مدیران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

1-2- بیان مسأله پژوهش

افزایش عملکرد و استفاده کارآمد از نیروی انسانی ضرورتی است که باید مورد توجه کلیه مدیران و تصمیم گیرندگان سازمان‌ها قرار گیرد. با توجه به اینکه یکی از مهمترین منابع موجود درسازمانها، نیروی انسانی شاغل در آنهاست، بخشی از اقدامات مدیریتی نیز با هدف بهره گیری هرچه مؤثرتر و کار آمدتر از این منابع به مرحله اجرا در می آید و مدیریت مؤثر عملکرد را به یکی ازمهمترین وظایف مدیران تبدیل نموده است. یکی از عوامل نامحسوس مؤثر برعملکرد کارکنان،تعهد سازمانی آنان می باشد. نیروی انسانی وفادار، سازگار با اهداف و ارزشهای سازمانی، حاضراست حتی فراتر از وظایف مقرر در شرح وظایف، فعالیت نماید و می تواند عامل مهمی دراثربخشی سازمانی باشد. وجود چنین نیرویی در سازمان توأم با بالا رفتن سطح عملکرد و پایین آمدن نرخ غیبت، تأخیر و ترک خدمت می باشد و وجه اعتبار سازمان را در اجتماع، مناسب جلوه داده و زمینه را برای رشد و توسعه سازمان فراهم می آورد. برعکس نیروی انسانی با احساس وفاداری، تعلق و تعهد سازمانی کم، نه تنها خود در جهت نیل به اهداف سازمان حرکت نمی کند، بلکه با ایجاد بی تفاوتی نسبت به مسائل و مشکلات سازمان ممكن است در بین دیگر همکاران تأثیر مفیدنداشته باشد، که این امر خود منشأ ناهنجاری های بسیاری در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی وفرهنگی در جامعه را فراهم می کند، لذا بررسی در زمینه تعهد سازمانی و بررسی عوامل مؤثر بر آن و نتایج حاصله می تواند ازجمله تحقیقات مؤثر در علوم رفتار سازمانی باشد. در دهه گذشته تعهد سازمانی و ابعاد آن جایگاه مهمی را در تحقیقات به خود اختصاص داده است. یکی دیگر از متغیرهایی که با تعهد سازمانی در رابطه بوده، رضایت شغلی می باشد که خود تعیین کننده بسیاری از متغیرهای سازمانی است. مطالعات متعدد نشان داده است رضایت شغلی از عوامل مهم افزایش بهره وری، دلسوزی کارکنان نسبت به سازمان، تعلق و دلبستگی آنان به محیط کار وافزایش کمیت و کیفیت کار، برقراری روابط خوب و انسانی در محل کا ر، ایجاد ارتباطات صحیح،بالا بردن روحیه، عشق و علاقه به کار است (هومن، 1382). از طرفی چنین انتظار می رود که رابطه میان خشنودی شغلی و ترک شغل منفی باشد. هرچه خشنودی شغلی بیشتر باشد، ترک شغل کمتر است. نتایج به طور کلی، این فرضیه را تأئید می کنند. بنابراین به نظر می رسد که استحکام این رابطه تا اندازه ای منوط به وجود اشتغال کامل باشد. همواره کسانی هستند که به دلیل ناخشنودی، شغل خود را ترک می‌گویند و کسانی نیز هستند که به ناچار (نقل مکان، بحران خانوادگی، و جز اینها) به ترک شغل مبادرت می ورزند.

انتظار می رود که درصد کسانی با اشتغال کامل (Full employment) که به علت خشنودی اندک شغل خود را ترک می‌گویند بیشتر از هنگامی باشد که یافتن شغل دشوار است. در نتیجه، رابطه میان ترک شغل و خشنودی باید در اثنای اشتغال کامل مستحکم تر باشد (میچل، 1373). بنابراین رضایت شغلی می تواند بر روی تعهد نقش و تأثیر داشته و از این طریق موجب، بهبود عملکرد باشد.

یکی دیگر از عواملی که با تعهد سازمانی کارکنان در ارتباط بوده مدیریت مشارکتی می باشد، که به طور کلی عبارتند از دخالت دادن کارکنان کلیه سطوح سازمان در فرایند تبین مشکل، تجزیه وتحلیل موقعیت و دستیابی به راه حل ها، به طوری که کارکنان از قدرت تصمیم گیری بالایی برخوردار شوند و با مدیرخود در کلیه مراحل هم فکری کنند (رابینز،1380 (. مقصود از مشارکت دادن کارکنان[3] نوعی فرایند مشاركتی است که هدف آن تشویق و ترغیب کارکنان و اعضای سازمان به دادن تعهد و مشارکت هر چه بیشتر درامر موفقیت سازمان است. پایه و اساس اندیشه مزبور بر این منطق قرار دارد که کارکنان در فرایندتصمیماتی که بر سرنوشت آنان اثر می گذارد، مشارکت می کنند، در کار اداری و سازمانی خود از آزادی عمل بیشتری برخوردارند، بر زندگی کاری خود کنترل‌هایی اعمال می نمایند، سازمان بدین وسیله موجبات انگیزش هر چه بیشتر آنان را فراهم می آورد، افراد تعهد بیشتری به سازمان پیدا می کنند، بازدهی، تولید و بهره وری در سازمان افزایش می یابد و سرانجام این که آنان نسبت به کارخود، بیشتر احساس رضایت می کنند (رابینز، 1380(. می‌توان مشاركت در تصمیم گیری ها را هم یک عامل شخصی و هم تا حدی یک عامل سازمانی در نظرگرفت. نتایج بسیاری از پژوهش ها نشان می دهد که کارکنان مایلند در تصمیم گیری ها در موقعیت خود مشارکت داشته باشند. کسانی که تجربه مشارکت را در سازمان خود داشته اند معمولا نگرش مطلوب و مثبت تری نسبت به کار خود داشته و مایل به تکرار آن تجربه هستند (کمپ، 1377(.

بنابر نظر هرزبرگ ( 1974 ) چنانچه شغل کارمند را با دادن میزانی از مشارکت و خود مختاری درتصمیم گیری پرمایه سازیم، رضایت شغلی تا اندازه زیادی افزایش پیدا خواهد کرد. در نظریه ورومنیز اعتقاد بر این است که چنانچه فرد در انتخاب هدفها رضایت و مشارکت داشته باشد نسبت به آن تعهد بیشتری پیدا کرده و برای ر سیدن به آنها تلاش مضاعفی می کند. مطالعات هاکمن و اولد هام ( 1980 ) نیز نشان می دهد که مشارکت نقش ارزنده ای در رضایت شغلی و ایجاد وحدت در کارکنان یک سازمان بازی می کند. به نظر دراگو و وودن[4](1991) مبنای فلسفی مشارکت این است که افراد حق دارند در تصمیم هایی که بر زندگی و کار آنها اثر می گذارد سهیم باشند و در این صورت است که تعهد بیشتری نسبت به تصمیم‌ها احساس کرده رضایت شغلی بیشتری به دست می آورند (به نقل از هومن، 1382.(

بزرگ‌ترین بهره مشارکت آن است که حق طبیعی کارکنانی را که می توانند عضو یاری دهنده وسود بخش گروهی باشند که در آن کار می کنند، به آنان باز می گرداند. مشارکت، ارزش‌های انسانی رادر سازمان پاس می‌دارد، زیر ا به نیازهای کارکنان برای ایمنی، مناسبات اجتماعی، احترام و خود شکوفائی پاسخ می گوید. مشارکت کارمندان را به یاری دادن بر می انگیزاند. یافته های تحقیق های انجام شده نشان می دهد که، مدیریت مشارکتی اثرات مثبتی بر عملکرد،بهره وری، رضایت شغلی و تعهد سازمانی دارد زیرا موجب ارضای سه نیاز اساسی انسانی بودن کار یعنی: افزایش خود مختاری، افزایش در معنی دار بود ن شغل و کاهش انزوای شغلی می شود. مشارکت حداقل سه اثر مهم را بر جای می گذارد :

اول، زمانی که کارکنان در تعیین هدف مشارکت می کنند به انتخاب اهدافی به مراتب مشکل تر و عالی تر از اهدافی می پردازند که مدیریت بر آنان تحمیل می کند. اهداف عالی تر سطح عملکرد بالاتری را به دنبال دارد این مطلب تنها زمانی صادق است که اهداف به طور مشارکتی تعیین شوند.

دوم، ضمن این که اهداف تعیین شده به صورت مشارکتی عالی تری می باشند، کارکنان نیز معمولا پذیرش راحت تر نسبت به آنان دارند زیرا انتخاب خود آنان است.

سوم، چنین مشارکتی جوی از اعتماد و امنیت دراز مدت و مساعد را در سازمان ایجاد می کند و سازمان را بیش تر به چهار سیستم مدیریت لیکرت نزدیک می سازد. این اثر خود موجب تقویت آثار مثبت مشارکت در سایر زمینه های مشارکت مانند تصمیم گیری، حل مشکلات و تغییر و تحول شده و نتایج مثبت عملکرد را در سرتاسر سازمان گسترش می دهد. چنین نتایجی،یعنی تبیین هدف های عالی تر و افزایش در پذیرش و تعهد به اهداف، از طریق ارضای نیازهای خود مختاری و کنترل بر کار حاصل می گردد (عباس زاده، 1378).

اما عدم پرداخت صحیح به مدیریت منابع انسانی در سازمانها و ادارات دولتی و نیز بکارگیری روش های غیر علمی در توسعه نیروی انسانی، وابستگی عاطفی و روانی فرد به سازمان خود را تحت تاثیر قرار داده و باعث عدم احساس مسئولیت، وفاداری و تعهد در میان مدیران و کارکنان می شود. به طوری که ارزشهای فردی و سازمانی همخوانی نداشته و همواره منافع سازمان در مقابل منافع فردی مورد بی توجهی قرار می گیرد. به همین خاطر از جمله معضلات ریشه ای واساسی جامعه ما در جهت دستیابی به توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، ضعف وجدان کاری یا تعهد کاری در میان بخش قابل توجهی از شاغلین کشور است (حبیبی، 1376).

در جهت چاره جویی این مشکل، چنین به نظر می رسد که باید رضایت شغلی، مشارکت سازمانی و عملكرد سازمانی و رابطه آنها با تعهد سازمانی به طور دقیق مورد بررسی و مطالعه قرارگیرد. تا مشخص شود که کدام یک از متغیرها، ارتباط شدیدتر و معنی دارتری با تعهد سازمانی کارکنان دارند.