:
وجود مشکلات ناشی از وجود گازهای اسیدی در جریان مختلف گازی در صنایع شیمیایی، به ویژه صنعت نفت، این صنایع را با چالش های اجتناب ناپذیری روبرو کرده است. گاز طبیعی عمدتا دارای ناخالصی هایی نظیر H2S و CO2 می باشد که وجود این گازها در گاز طبیعی سبب خوردگی خطوط لوله و نیز مسموم شدن کاتالیست ها می گردد بنابراین برای کنترل خوردگی و بقیه مشکلات حاصل از وجود گازهای اسیدی در صنایع مختلف شیمیایی از قبیل پالایشگاه ها، صنایع پتروشیمی و صنایع گاز، حذف این گازها تا غلظت های بسیار پایین ضروری می باشد.
فناوری های رایج و سنتی در حذف این آلاینده ها، فرایند absorption با بهره گرفتن از برج های Packing و حلال هایی نظیر آمین می باشد که از لحاظ عملیاتی و نیز مصرف انرژی بسیار پرهزینه می باشد و به همین علت در دهه های اخیر، فرایندهای نوین جداسازی از جمله فرایند فیلتراسیون غشایی در سال های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
فرایندهای جداسازی غشایی از دهه 1960 کاربردهای صنعتی یافتند و برخی از آنها مانند جداسازی گازها توسط غشاء، عمری کوتاه و در حدود 25 سال دارند. در خلال این دوره زمانی، این فرایندها کاربردهای متنوعی در صنایع یافته و رشد چشمگیری در بازار فروش به دست آورده اند.
فناوری فیلتراسیون غشایی دارای مزایایی به شرح زیر می باشد:
1- مصرف انرژی کمتر برای جداسازی
2- امکان انجام عملیات در دمای محیط
3- سهولت دستیابی به کلیه فازهای جداسازی شده
4- انجام عملیات توسط تجهیزاتی با وزن و حجم کم
5- رفع مشکلات موجود در فرایندهای جداسازی نظیر پدیده های طغیان و نیاز به بازیافت حلال مصرفی
6- نصب و عملیات ساده
7- حداقل نیاز به کنترل، بازرسی، تعمیر و نگهداری
8- عدم نیاز به استفاده از مواد شیمیایی برای جداسازی و عدم وجود مسائل زیست محیطی ناشی از آن
9- ایده آل برای مناطق دوردست و موقعیت هایی که امکان فراهم آوردن تسهیلات جانبی فرایندها موجود نباشد.
فرایندهای غشایی کاربردهای دیگری نظیر بازیافت و خالص سازی هیدروژن از جریان های گازی نظیر گازهای خروجی از واحدهای پالایشگاهی، بازیافت هیدروژن از گازهای خروجی واحدهای تولید آمونیاک، تنظیم نسبت H2/CO در گاز سنتز، حذف بخار آب از گاز طبیعی، تولید نیتروژن از هوا و تولید هوای غنی از اکسیژن را نیز دارا می باشند. یکی دیگر از زمینه هایی که در خلال سال های اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است، راکتورهای غشایی هستند که با انجام همزمان واکنش شیمیایی و جداسازی، بسیاری از محدودیت های فرایندهای کلاسیک را مرتفع می کند. در حال حاضر در کشور ما، فناوری غشایی برای جداسازی مایعات به کار گرفته شده است. شیرین سازی آب توسط فرایند اسمز معکوس، دیالیز خون، تغلیظ شیر و تولید پنیر به کمک فرایند اولترا فیلتراسیون از جمله مهمترین مصارف این فناوری در کشور ما هستند. در حوزه جداسازی گازها توسط غشا. عمده این فناوری به صنایع نفت و گاز و پتروشیمی محدود می شود و در این صنایع، فناوری غشایی پتانسیل بالایی برای کاربرد دارد که امید است بتوان از این فناوری در کشور ما نیز استفاده گردد. در این پایان نامه سعی گردیده است انواع فرایندهای شیمیایی حذف H2S و CO2 به همراه فرایندهای غشایی آن توضیح داده شده و انواع غشاهای مورد استفاده در این زمینه، نام برده شوند. در فصل آخر نیز مدلسازی ساده ای انجام گرفته و به کمک آن نشان داده شده است که درصد گازهای خروجی از سیستم جداسازی غشایی جهت تصفیه گاز طبیعی، به چه میزان رسیده است.
امید است این مطالب در جهت کمک به ادامه تحقیقات در این زمینه مورد استفاده قرار گیرد.