:

« بسم الله الرحمن الرحیم الحمدالله رب العالمین و الصلاة و السلام علی محمد خاتم النبیین و علی اله و أوحیائه الأئمه الطاهرین و اللعن علی أعدائهم أجمعین »

ستایش بی نهایت و نیایش بی غایت پروردگاری را سزاست که رافع سموات و خافض ارضین است .

بی گمان تاثیر شگرف دین مبین اسلام بر علوم مختلف برکسی پوشیده نیست . بررسی همه جانبه کتاب الهی برای دستیابی به گوهرهای مکنون و رحمت و هدایت آن سبب بروز و تکامل علوم مختلفی شده است .

از جمله این علوم ، علوم لغوی ( لغت ، بلاغت ، صرف و نحو ) است که به علت نقش غیرقابل انکار آن در فهم آیات الهی ، بیشتر مورد توجه قرار گرفته و به دلیل روح حاکم برآن از تکاپوی بیشتری برخوردار بوده است . و در میان این علوم نیز ، علوم نحو بیش از همه در خور توجه بزرگان علم بوده و در راه درک دقایق و لطایف آن بسیار کوشیده اند ، که دلیل آن همان نقش است که این علم در تفسیر کتاب الهی ایفا می کند .

آنچه در این تحقیق گرد آمده است ، درباره مفهوم جّر با توجه به جایگاه آن در آیه مورد نظر در قرآن می باشد . تا گامی باشد در این وادی ژرف و بتوانیم با همه ناتوانی و ضعف خود در جهت تکامل بیش از پیش آن بکوشیم .

چنانکه بر پژوهشگران حوزه ادبیات عرب آشکار است . مبحث معانی جّر همانند دیگر مباحث نحوی در علم بیان نیز دارای مفهومی مشابه با مفهوم آن در علم نحو است . بنابراین می توان گفت که ارتباط میان این دو علم ناگستنی است ؛ با این تفاوت که در علم نحو مسئله مورد توجه همان ترکیب و ساختار عبارات عربی است ، اما در بلاغت مساله فراتر از این است و به عبارت دیگر در این علم توجه ، از ظاهر گذشته و به ابعاد درونی و لایه های ژرف کلام معطوف است .

علمای بلاغت به علت پیچیدگی و ابهامی که در تحلیل و استدلال معانی حروف جّر در آیات قرآن وجود دارد ، جز در موارد اندک بدان نپرداخته اند . از این رو توجه اساسی در این رساله ، بررسی معانی حروف جّر در حوزه نحو است .

بدین ترتیب ، تحقیقات خود را با مراجعه به منابع دست اول و متعدد شروع کردم ، در حین کار متوجه شدم حروف جّر در بعضی آیات مورد بررسی علماء قرار نگرفته است .

از این رو تصمیم گرفتم به منظور شاهدیابی در این آیات ، اکثر کتب نحوی ، تفسیری ، اعراب قرآن را اجمالاً مطالعه و بررسی کنم ، اما این کار طاقت فرسا ، علی رغم اینکه بسیار وقت گیر بود ، نتیجه ای جز در موارد اندک در برنداشت .

بنابراین مجبور شدم در آیاتی که مورد بررسی علماء قرار نگرفته بود ، صرفاً استدلال و تحلیل خود را بیان کنم . اما به دلیل حساسیت و تخصّص خاصی که تحقیقات قرآنی می طلبد ، تا حدّی از ادامه کار مایوس و مرّدد گشتم . سرانجام با مشورت اساتید ارجمند ، به این نتیجه رسیدیم که کار را با تحقیقات گسترده و دقّت فراوان و با راهنمایی های ایشان به انجام رسانم .

بدین صورت که در ابتدا سعی کردم با مطالعه ترجمه و تفسیر آیات از منابع متعدّد ، تسلط کافی و اشراف لازم بر فهم آیات را پیدا کنم ، پس از آن به کمک تحقیقات جامعی که پیرامون معانی اصلی و فرعی حروف جّر انجام داده بودم ، استدلال خود را در آیاتی که مورد بررسی علماء قرار نگرفته بود ، بیان کردم . سپس ترجمه آیات را با توجه به معانی حروف جّر برای تبیین بیشتر آوردم و از ترجمه ی انصاریان و مهدی فولادوند و ترجمه عبدالحمید آیتی و گاه با تصرف استفاده کرده ام و در این زمینه از کتاب های تفسیر چون المیزان ، مجمع البیان ، بحرالمحیط ، استفاده نمودم .

این پژوهش دارای چهار فصل است . در فصل اول به اهداف و پیشینه تحقیق اشاره شده است و در فصل دوم به بررسی حروف جّر در کتب نحوی مختلف پرداختم و در فصل سوم معانی حروف جّر را آیه به آیه ، نام بردم و با توجه به آن آیه معنای حرف جّر را برطبق کتب تفسیری و نظرات ، آنها را بیان کردم . و در مورد حروفی که در کتاب های تفسیری ذکری از آنها نبود ، با مراجعه به کتاب های نحوی و کمک از اساتید محترم ، معنای آن را بیان نمودم . و حروف جّر را از کتب نحوی مثل ( مغنی اللبیب ، ابن هشام ، جامع المقدمات مدرس،افغانی و … استخراج نمودم و از فرهنگ لغت های عربی به فارسی و ترجمه المنجد،سیاح احمد و لسان العرب ابن منظور ) نیز استفاده کردم و در این زمینه از کتاب های تفسیری چون الکشاف ، بحرالمحیط ، مجمع البیان ، و المیزان استفاده نمودم . و در فصل چهارم نتیجه گیری کرده و منابع را بیان کردم .

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است