:
فرایند خشک کردن در کاربردهای مختلف گرمایی به صورت گسترده ای به کار می رود از، خشک کردن مواد غذایی تا خشک کردن چوب و مواد سلولزی. به کارگیری مقادیر زیادی انرژی در صنعت خشک کردن این صنعت را به یکی از مصرف کننده ترین و گرانترین صنایع از لحاظ انرژی و در عین حال دارای اهمیت بالا تبدیل کرده است. هدف یک دستگاه خشک کن رساندن گرما به محصول بیش از آنچه که می توان تحت شرایط محیطی رساند می باشد، تا بدین ترتیب بتوان به میزان کافی فشار بخار رطوبت موجود در محصول را افزایش دارد تا انتقال رطوبت از درون محصول شدت یافته و همچنین رطوبت نسبی هوای خشک کن را به شکل قابل توجهی کاهش داد تا قابلیت حمل رطوبت آن بیشتر شود تا در نهایت به تعادلی با محتوای رطوبت اندک محصول دست یابیم.
فصل اول: کلیات
1-1) هدف
در چند دهه گذشته، تحلیل ترمودینامیکی و خصوصا تحلیل اگزرژی، به ابزاری ضروری جهت طراحی، تحلیل و بهینه سازی سیستم های حرارتی تبدیل شده است. از دیدگاه ترمودینامیکی، اگزرژی به صورت حداکثر مقدار کاری تعریف می شود که توسط جریانی از ماده گرما یا کار که در حال رسیدن به تعادل با یک محیط مرجع است، تولید می شود. اگزرژی شامل قانون بقا نمی شود، یعنی اینکه می تواند در برگشت ناپذیری های موجود در هر فرایند مصرف شده یا از بین برود.
اگزرژی مقیاسی از پتانسیل یک جریان در ایجاد تغییر به علت پایدار نبودن در مقایسه با محیط مرجع است. به همین دلیل، حالت محیط مرجع یا حالت مرجع بایستی کاملا مشخص باشد. این کار غالبا با تعیین دما، فشار و ترکیب شیمیایی محیط مرجع انجام می شود.
روش استفاده از اگزرژی می تواند در دستیابی به هدف استفاده بهینه تر از منابع اگزرژی نیز مفید باشد چرا که موقعیت ها، انواع و مقادیر دقیق اتلاف و هدررفت ها را مشخص می کند. بنابراین تحلیل اگزرژی مشخص می سازد که تا چه حد امکان دارد که با کاهش منابع عدم بازدهی؛ سیستم هایی با بازدهی بیشتر حرارتی طراحی کرد.
2-1) پیشینه تحقیق:
افزایش بازدهی غالبا منجر به حفظ انرژی با روش های قابل قبول زیست محیطی توسط کاهش مستقیم برگشت ناپذیری هایی که می تواند وجود داشته باشند، می شود. این امر باعث شده است که اگزرژی تبدیل به قوی ترین ابزار جهت ایجاد شرایط بهینه خشک کردن شود. تحلیل اگزرژی خصوصا در کاربردهای خشک کن های صنعتی (مقیاس بزرگ) در دمای بسیار بالا مهم می باشد.
در دهه گذشته، تحقیقات بسیاری جهت بررسی مشخصه های ترمودینامیکی فرایندها سیستم های حرارتی از سردسازی تا خشک کردن انجام شده است. ی بر این مراجع نشان می دهد که روش تحلیل اگزرژی بر محدودیت های قانون اول ترمودینامیک فایق آمده است زیرا براساس ترکیبی از قوانین اول و دوم ترمودینامیک انجام می شود. بازدهی کمتر اگزرژی منجر به اثرات نامطلوب زیست محیطی می شود.

نظریه استفاده از گاز طبیعی برای تهیه محصولات پتروشیمی از دهه 70 میلادی مطرح شد. در آن زمان قیمت نفت به بشکه ای حدود 40 دلار رسید و پیش بینی می شد که این مبلغ به 100 دلار در هر بشکه نیز افزایش یابد. به همین دلیل محققان درصدد یافتن منبعی ارزان قیمت و در دسترس برای تهیه محصولات پتروشیمی برآمدند. در این میانگاز طبیعی به چند دلیل مورد توجه قرار گرفت:
1- مقادیر متنابهی گاز در جهان وجود دارد.
2- ارزان قیمت است.
3- گاز طبیعی سوخت تمیزی است و به علت درصد کم مواد گوگردی، نیتروژن و فلزات سنگین موجود در آن پس از احتراق، باعث آلودگی محیط زیست نمی شود.
از طرف دیگر چون ذخایر نفت خام با بهره برداری زیاد به سرعت در حال کاهش می باشد و با کشف منابع ذخایر گازی و قیمت ارزان این منبع طبیعی می توان راحت تر در اختیار داشت. بهترین و در دسترس ترین منبع هم می باشد. چون بیشتر ذخایر گازی دور از شهرهای صنعتی قرار دارند برای انتقال گاز به مکان های مصرف خیلی مشکل و پرهزینه می شود. بنابراین تبدیل گاز طبیعی به محصولات مفید و انتقال محصول برای مصرف ضروری می باشد. بنابراین دلایل تکنولوژی ها برای تولید مقدار زیادی از محصولات گاز طبیعی به وسیله گاز سنتز را به خوبی به اثبات رسانده اند.
تولید گاز سنتز به هزینه زیادی نیاز دارد و اثر انرژی آن هم کم می باشد. با توجه به ایمکه قیمت نفت در حدود 80 دلار به ازای هر بشکه نگه داشته شده است برای افزایش نفت خام بیشترین تمرکز روی تبدیل مستقیم متان به محصولات شیمیایی نفتی به خصوص متانول قرار گرفته است. اکسیداسیون جزئی مستقیم متان به متانول یکی از فرایندهای جذاب صنعتی بالقوه برای استفاده از ذخایر فراوان گاز طبیعی است. متان به عنوان یک ماده اولیه در صنعت شیمیایی ابتدا طی فرایند ریفرمینگ با بخار آب به گاز سنتز تبدیل می شود که به شدت فرایندی گرماگیر و دارای ارزش اقتصادی بالا است و سپس به کمک تبدیل کاتالیستی در فشار بالا به متانول تبدیل می شود. بنابراین بررسی فرایند اکسیداسیون مستقیم متان به متانول حائز اهمیت است زیرا اولا این فرایند برای استفاده موثر از منابع گاز طبیعی به کار می رود ثانیا برای کاهش مصرف انرژی هم موثر می باشد. تبدیل مستقیم متان به متانول از نظر راندمان انرژی، به دلیل گرمازا بودن، بر فرایند صنعتی تولید متانول الویت دارد.
از آنجا که قیمت انتقال متان – بخش اعظم گاز طبیعی – به صورت گاز بیش از 5 برابر انتقال آن به صورت محصولات مایع است؛ راه حل منطقی، تبدیل گاز به محصولات مایع و سپس عرضه آن می باشد از طرفی انتقال گاز به صورت گاز مایع (LNG) بسیار پرهزینه است و ضریب ایمنی پایینی دارد. همین امر باعث شده تا محققان بسیاری بر روی پروژه های مختلف تبدیل گاز طبیعی به مایعات هیدروکربوری با ارزش افزوده بالا فعالیت کننده تاکنون فرایندهایی نیز تدوین و ثبت شده است. اما علیرغم پیش بینی دهه 70 میلادی، قیمت نفت به شدت کاهش یافت و این مسئله باعث شد که این فرایندها از نظر اقتصادی با فرایندهای متعارف موجود قابل رقابت نباشند. با این وجو، به علت محدودیت ذخایر نفت در جهان، تحقیقات بر روی پروژه های تبدیل گاز کمامان ادامه دارد.
این تحقیقات به دو گروه تبدیل مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود. در مورد اول متان مستقیما به محصول مایع تبدیل می شود ولی در تبدیل غیرمستقیم، متان ابتدا به یک محصول میانی و سپس به محصول مورد نظر تبدیل می گردد.

از آنجا که در تبدیل غیرمستقیم، امکان انجام واکنش های چندگانه محتمل تر می باشد، از نظر اقتصادی تبدیل مستقیم جاذبه بیشتری دارد. اما به علت پایداری مولکول متان، این تبدیلات در دما و فشار عملیاتی بالا و به کمک کاتالیست هایی با گزینش پذیری قابل قبول انجام می شود. با این حال به علت ناپایداری محصولات تولیدی نسبت به متان، کماکان بهره تولید محصول مطلوب در این فرایندها نسبتا پایین است.
در حال حاضر قسمت عمده گاز طبیعی، در محل بهره برداری سوزانده می شود و بخشی از آن به روش تبدیل به بخار آب به گاز سنتز تبدیل و سپس به محصولاتی نظیر متانول یا فرمالدئید تبدیل می شود. در کشورهایی مانند ایران نیز به منظور افزایش ضریب بازیافت نفت از چاه، مقداری از گازهای تولیدی به مخازن نفت تزریق می گردد. اما با توجه به فن آوری های جدید GTL و امکان تبدیل گاز طبیعی به محصولاتی نظیر متانول، مصارف باارزش تری برای آن پیش بینی می شود.
متانول با مصرف سالانه بیش از 26 میلیون تن در جهان جایگاه ویژه ای در بین مواد شیمیای دارد.

:
امروزه استفاده مجدد از آب های آلوده شده در فرایندهای گوناگون اهمیت زیادی پیدا كرده است. به همین دلیل انواع مختلف فرایندهای تصفیه پساب مطرح شده است و به كار برده می شود.
در بین این فرایندها تصفیه بیولوژیكی لجن فعال می توان گفت كه مناسب ترین فرایند تصفیه فاضلاب در تصفیه خانه های شهری می باشد زیرا هم عملكرد خوبی دارد و هم دارای كمترین آلودگی زیست محیطی می باشد و در میان انواع راكتورهایی كه برای این فرایند به كار می روند راكتور اختلاط كامل لجن فعال (Complete Mix Activated Sludge) با نام اختصاری CMAS به دلیل مزایای فراوان آن و توانایی آن در گذر خوب برابر شوك های ورودی محبوب ترین نوع راكتور می باشد.
برای مدل سازی فرایند لجن فعال مدلی توسط IWA ارائه شده است كه مدل ASM1 می باشد و دارای دقتی كافی است این مدل اساسا پایه ای برای مدل سازی راكتور های گوناگون می باشد. در این پایان نامه از مدل ASM1 استفاده شده است كه معادلات موازنه جرم بدست آمده از نوع ODE غیر خطی می باشد واز روش رانگ – كاتای درجه پنجم حل شده است.
فصل نخست: کلیات
(1-1) تعریف و اهمیت تصفیه فاضلاب
به طور كلی هر اجتماعی دور ریزهایی به صورت مایع، جامد و یا گازهای قابل انتشار در جو در پس فعالیت های صنعتی، خانگی و یا كشاورزی خود تولید می كند.
به طور ویژه در بخش مایعات دور ریز – فاضلاب و یا پساب – آب تامین كننده آن بخش بوده كه بعد از استفاده در بخش های گوناگون و آمیخته شدن با مواد اضافی به صورت دور ریز در آمده است.
از دیدگاه منابع تولید، فاضلاب به عنوان آمیخته ای از آب كه حمل كننده دور ریز های دفع شده از مناطق مسكونی، موسسات و بنگاه های تجاری و صنعتی كه می تواند همراه با آب های زیر زمینی، سطحی یا بارش های جوی باشد.
هنگامی كه پساب تصفیه نشده در نقطه ای جمع شود به سبب در هم ریختگی تركیبات آلی در آن منجر به آزاد شدن گاز های بسیار بد بو خواهد شد و محیط مناسبی برای رشد بسیاری از میكرو ارگانیسم های پاتوژنیک می شود كه از روده انسان و یا حیوانات و نواحی مختلف به درون آن راه یافته می شود.
پساب ها همچنین شامل نیترات ها هستند كه باعث تحریک رشد گیاهان آبزی می شوند و ممكن است شامل تركیبات سمی و یا تركیباتی كه به طور بالقوه ممكن است بیماری زا و یا سرطان زا باشد هستند.
به دلایل ذكر شده حذف سریع و آسان فاضلاب از منابع تولید توسط تصفیه آن و استفاده مجدد و یا رها سازی آن در طبیعت ضروری می باشد.
– مهندسی فاضلاب
مهندسی فاضلاب شاخه ای از مهندسی محیط زیست است كه مفاهیم علوم پایه و مهندسی را برای راه گشایی موارد درگیر با فاضلاب و استفاده مجدد از آن را به كار می گیرد.
هدف نهایی مهندسی فاضلاب محافظت از سلامت عمومی با شیوه ای متناسب با دیدگاه زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و نگرانی های سیاسی است.
برای این کار لازم است دانش:
1- اجزا موجود در پساب.
2- اثرات این اجزا هنگامی كه پساب در طبیعت رها می شود.

3- دگرگونی و سرنوشت طولانی مدت این اجزا در فرایندهای تصفیه.
4- روش های تصفیه ای كه برای حذف یا اصلاح اجزاء موجود در فاضلاب استفاده می شود.
5- روش هایی برای استفاده مفید یا مصرف جامدات تولید شده اضافی توسط سیستم های تصفیه
را داشته باشیم.
(2-1) تقسیم بندی فاضلاب
از دیدگاهی می توان فاضلاب های خام را به دو گروه بزرگ: 1- فاضلاب های شهری 2- فاضلاب های صنعتی دسته بندی کرد.
– فاضلاب های شهری
فاضلاب های شهری كه هدف این پژوهش هم می باشد حاصل از مصرف آب در منازل، ادارات، مراكز تجاری، آب های سطحی حاصل از بارش های جوی و شستشوی معابر و كلیه خدمات شهری می باشد، در این نوع فاضلاب كمتر از مواد سمی خطرناك، فلزات سنگین و یا رادیواكتیو یافت می شود و عمدتا دارای مواد آلی و نیتروژن دار و فسفر دار حاصل از مواد دفعی انسانی و پاك كننده ها است.
– فاضلاب های صنعتی
در فاضلاب های صنعتی كه حاصل كارهای فرایندی كارخانه جات و مراكز تولیدی می باشد می توان گونه های زیادی از مواد شیمیایی، نفتی و غیره كه برای انسان و محیط پیرامونی او خطر آفرین است را مشاهده كرد، كه حذف آنها گاهی بسیار مشكل و دردسر ساز می باشد و رهاسازی آنها هم در طبیعت حتی می تواند گاهی باعث نابودی كامل آن منطقه شود كه پاك سازی آن بسیار هزینه بر و شاید غیر ممكن باشد از این قبیل مواد می توان به فلزات سنگین، تركیبات نفتی و یا مواد رادیو اكتیو اشاره كرد. بهترین راه حذف این نوع مواد تصفیه آنها در خود كارخانه با روش های تخصصی تر برای آن ماده خاص می باشد تا جمع آوری در یک مركز تصفیه و عملیات حذف روی آنها.

به طور کلی اندازه گیری متغیرهای یک فرایند شیمیایی به منظور کنترل فرایند به کار می رود. از آنجا که داده های اندازه گیری شده ممکن است دارای خطا باشد این داده ها در محدودیت های فرایند (معادلات جرم و انرژی) صدق نمی کنند و بایستی تصحیح شوند. تصحیح داده ها خطاهای رندوم موجود در فرایند را برطرف می کند ولی وجود خطاهای gross در سیستم باعث انحراف داده ها از مقادیر واقعی خود می گردد. به طور کلی عملیات تصحیح داده ها با بهره گرفتن از اندازه گیری چند متغیر (به دفعات) از پلنت شیمیایی، تعیین محدودیت سیستم و همچنین تابع هدف که به وسیله آن خطاهای موجود در سیستم مینیمم می شود، صورت می گیرد. در این تحقیق از دو تابع Least-square و Fair-Function به عنوان توابع هدف استفاده شده است. عملیات تصحیح داده ها و تخمین پارامترها (DRPE) بر روی دو سری از داده ها، داده های تئوری (داده هایی که با بهره گرفتن از نرم افزار پتروشیمی آبادان برای تست برنامه تولید شده است) و داده های صنعتی (داده های اندازه گیری شده از پلنت الفین واحد پتروشیمی آبادان) انجام شده است. در هردو عملیات تابع Fair-Function نتایج واقعی تری را نسبت به تابع Least-square نشان می دهد و داده های حاصل از آن به مقادیر واقعی نزدیک تر است. در انتها با بهره گرفتن از مقادیر تصحیح شده درصد وزنی اجزای خروجی از راکتور شکست حرارتی با بهره گرفتن از محدودیت های فرایند محاسبه می گردد.
فصل اول
– ی بر مقالات:
اندازه گیری داده های یک فرایند شیمیایی به منظور کنترل فرایند در پلنت های شیمیایی به کار می رود. البته به دلیل مشکلات تکنیکی و هزینه های وارده همه متغیرهای موجود در فرایند اندازه گیری نمی شوند. داده های اندازه گیری شده اغلب به واسط کالیبره نبودن سیستم اندازه گیری و یا خرابی دستگاه های اندازه گیری دارای خطای gross و یا خطای نرمال می باشند، بنابراین این داده ها به صورت خام در محدودیت های فرایند (معادلات جرم و انرژی) صدق نمی کنند و قبل از استفاده در مدل فرایند بایستی تصحیح شوند.
عملیات DRPE از ابتدا در سال (13) 1987 توسط با بهره گرفتن از تابع Least square به عنوان تابع هدف آغاز شد. در سال (2) 1996، Beigler , Albuqurqe این کار را با بهره گرفتن از توابع هدف Contaminated , Least square , method,Fair Function بر روی شبکه مبدل های حرارتی و همچنین مخازن بهم پیوسته انجام دادند. از آنجایی که تابع Least square فقط خطاهای رندوم را تصحیح می کند، در صورت وجود خطای gross این تابع مقادیر دقیقی را ارائه نمی دهد. لیکن تابع Fair Function جزء دسته توابع Maximum likelihood بوده و مقادیر دقیق تری را ارائه می کند. جدول زیر نتایج حاصل از عملیات تصحیح داده ها را برای شبکه مبدل های حرارتی نشان می دهد.
در سال (1) 2002، بار دیگر Biegler این عملیات را بر روی مخازن متصل بهم انجام داده و تابع هدف دیگری را با نام تابع Redescending معرفی کرد. خاصیت این تابع این است که پارامترهای سازگار کننده بیشتری در آن دخلی است و نسبت به تابع Fair Function نیز قوی تر عمل می کند. نتایج به دست آمده و نمودارهای حاصله به شرح زیر است.
در سال 1996، Sentoni , Samchez عملیات DRPE را بر روی راکتور صنعتی اتیلن انجام دادند. در اینجا هدف به دست آوردن پارامترهایی بود که در آنها خطای gross وجود داشته باشد.

در این تحقیق با توجه به مشکلات اخیری که در اندازه گیری داده های پلنت شیمیایی پتروشیمی آبادان وجود دارد، داده های پلنت اندازه گیری شده است و با بهره گرفتن از توابع هدف Least square, Fair Function نتایج حاصله مورد بحث قرار می گیرد.

روغن ها و چربی ها از دیرباز به عنوان غذا استفاده می شوند. با این حال آنها برای مصارف غیر خوراکی نیز به کار رفته که استفاده به عنوان روغن چراغ و روان کننده از جمله قدیمی ترین موارد کاربرد آنهاست. در سال های اخیر بیشترین استفاده را در تهیه رنگ، لاک و صابون داشته اند. چربی ها و اسیدهای چرب و مشتقات آنها همچنین در مواد شوینده و آرایش به کار می روند. قابلیت استفاده گسترده از ترکیبات روغنی به عنوان منابع تجدید شونده و جایگزینی برای سوخت فسیلی و مشتقات آن که هم اکنون با قیمت ارزان تری به بازار عرضه می شوند در دست بررسی است.
روغن های گیاهی دارای مزایای ویژه اند از جمله آنها می توان به قابلیت تجدید و تجزیه بیولوژیکی آنها اشاره نمود. روغن های گیاهی همچنین دارای خواص فنی عالی بوده بیماری زایی و آلرژی زایی کمتری دارند. مهمترین عیب روغن های گیاهی بالا بودن قیمت، محدودیت پایداری در برابر اکسیداسیون، ویسکوزیته بالای آنهاست.
از آنجا که روغن های گیاهی و اسیدهای چرب عمدتا مصرف خوراکی دارند لذا مصرف غیر خوراکی آنها کمتر مورد توجه بوده است. آنها حتی تا حدی جایگزین سوخت فسیلی در صنعت شده اند. ارزش صنعتی یک روغن گیاهی معمولا بستگی به میزان اسید چرب خاص آن روغن و سهولت تغییر دادن این اسید چرب دارد. طول معمول زنجیره اسیدهای چرب از C:12 – C:12 با اسیدهای اشباع و غیر اشباع منو، دی و تری متغیر است.
درجه اشباع چربی های حیوانی به جز روغن های ماهی بیشتر از روغن های گیاهی اشباع شده است، به همین علت آنها از نظر ارزش غذایی مطلوب نمی باشند. ضمنا چربی های مورد نیاز بدن انسان صرفا با مصرف کره یا روغن حیوانی تامین نمی شود.
1) دانه های روغنی
دانه های روغنی منابع سرشار از انرژی و تغذیه اند. روغن ها و چربی های موجود در آنها به عنوان روغن های خوراکی و مواد خام صنعتی به کار می روند. پروتئین های موجود در بعضی از دانه های روغنی برای تغذیه انسان و پروتئین موجود در برخی دانه های روغنی دیگر به عنوان خوراک دام مصرف می شوند. دانه های روغنی همچنین دارای هیدرات های کربن، ویتامین ها و مواد معدنی می باشند. کنجاله آنها نقش بسیار مهمی در رفع سوء تغذیه و تامین کالری مورد نیاز توده های انسانی و دام ها دارد. به علاوه روغن های گیاهی برای روان ساختن سطوح تماس، پوشش سطوح، تهیه مواد آرایشی و به عنوان مواد خام برای فرآورده های مختلف صنعتی کاربرد دارد.
1-1- مصارف عمومی روغن های گیاهی
در ذیل به مهم ترین مشتقات روغن ها و چربی ها و موارد مصرف آنها در زندگی انسان ها اشاره می شود.
الف) مصرف در صابون ها

اسیدهای چرب صابونی شده از دوران باستان تاکنون جز ابتدایی ترین عوامل فعال سطوح بوده اند. نسبت های مختلف C12 – C14 – C16 – C18 اسیدهای چرب برای تهیه صابون هایی که در آب خوب کف می کند و از خاصیت شویندگی مطلوب برخوردارند به کار می روند.
ب) مصرف در مواد آرایشی و دارویی:
روغن هایی مانند روغن نارگیل، بادام زمینی، کنجد و روغن کرچک مصارف دارویی دارند آنها همچنین در ساخت صابون های مخصوص مانند کرم های ریش تراش، کرم صورت و لوسیون مو به کار می روند. روغن های گیاهی به عنوان امولسیون کننده در کرم ها و محلول های شوینده عمل می کنند و ناقل ویتامین ها می باشند.
ج) مصرف در پلاستیک و پلیمرها:
استریفیکاسیون اسیدهای دو بنیانه با الکل های پلی هیدروکسی تولید زرین های آلکیل می کنند که در حلال های معمولی حل می شوند و از آنها به عنوان پلیمرهای محکم و انعطاف پذیر و برای پوشش های محافظ استفاده می گردد. رزین های اورتان با استریفیکاسیون دی ایزوسیانات ها با اسیدهای دو بنیانه ساخته می شوند. رزین هاین اپوکسی از ترکیبات پلی اپوکسید و دی فنلی به دست می آید.