عوارض دیررس دیابت

- نورپاتی دیابت (عوارض عصبی دیابت )

نورپاتی یا عارضه­ی عصبی  یکی ازمهم­ترین عوارض دیر­رس دیابت است . اگر میزان قند­خون به مدت طولانی بالا بماند ، گلوکز اضافی خون سبب عوارض وخیمی از جمله نوروپاتی می­ شود .  حدود 5 تا 60 درصد دیابتی­ها مبتلا به نوروپاتی هستتند . عارضه­ی نوروپاتی ، بدون درد وپیشرفت آن نیز آرام است . نداشتن درد شاید یک شانس تلقی گردد ! اما درعین­حال خطرناک نیز می­باشد. بنابراین تمام دیابتی­هایی که مدت ابتلای آنان از 10سال می­گذرد باید به­ طور مرتب ازنظر مشکلات اعصاب معاینه شوند .درافراد مبتلا به دیابت ممکن است عصب وپوشش چربی آن  صدمه ببیند. رگ های کوچکی که به اعصاب ، خون­رسانی می­ کنند ممکن است مسدود شوند . در ساختمان اعصاب نیز تغییراتی رخ می­دهد و ترکیبات مختلفی به وجود می­آید. در برخی موارد امکان دارد نشانه های خطا به مغز منتقل شود ، دربرخی موارد نیز ممکن است هیچ علامتی در طول رشته های عصبی حرکت نکند . بروزآن عارضه ابتدا در نواحی انتهایی اعضای بدن، انگشتان­پا و یا دست صورت می­گیرد . این نواحی دچار سوزن سوزن ویا مورمورشدن می­گردد و در صورت بی­توجهی ، به­ از­بین­رفتن کلی عملکرد سیستم عصبی به­ویژه اعصاب حسی منجر می­ شود وسلول­های عصبی رفته­رفته از بین می­رود و بی­حسی و گرفتگی عارض می گردد(خزاعی،1372؛ قاری نیت،1383).

-نفروپاتی دیابت ( عوارض کلیدی دیابت)

زمانی علائم کلینیکی ضایعات کلیوی دیابت مشخص می­شوند که کلیه­ها دیگر توانائی ادامه فعالیت عادی خود یعنی « تصفیه ودفع مواد زائد بدن » را ندارند . دراین هنگام ، سرنوشت دیابتی همزمان با عوارض پیشرفته کلیوی ، به از دست رفتن فعالیت کلیه­ها و در نهایت ، دیالیز ویا پیوند کلیه می­انجامد . تقریبا  ٌ 40 تا 50 درصد تمام دیابتی های نوع 1و2 ، 20  تا 15 سال پس از تشخیص دیابت به نفروپاتی دیابت همراه با دفع پروتئین در ادرار ، افزایش فشارخون و کاهش فعالیت کلیه ها دچار می­شوند و این در­حا­لی است که افرادی که طول مدت  ابتلا به دیابت درآنها از  10سال کمتر باشد ، به ندرت دچارعوارض  کلیوی می­شوند و علاوه بر­این باید بدانیم که پس از 25 تا 30 سال ابتلا به دیابت از خطر ابتلا به عوارض کلیوی کاسته می­ شود . ژن ها، کنترل نا مطلوب قند خون، افزایش فشار خون، استفاده­ی پیش از حد معمول از مواد غذائی حاوی پروتئین ازعوامل خطرزای بروز نفرو­پاتی محسوب می­ شود(قاری نیت،1383).

رتینوپاتی(عوارض چشمی)دیابت                                                                                      

بر اساس آمار موجود ، دیابت هنوز هم یکی از شایع­ترین علت­های نابینائی است. امروزه در کشورهای صنعتی، رتینوپاتی دیابت شایع­ترین علت نابینائی جمعیت فعال را تشکیل می­دهد . بسیاری از افراد سالیان دراز دیابتی بوده ­اند اما به چشم­پزشک مراجعه نکرده ­اند . با­توجه­ به این­که دیابتی­ها 25 برابر بیشتر از افراد غیر­دیابتی درمعرض خطرنابینائی قراردارند عمده­ترین وظیفه­ی یک دیابتی ، کنترل مستمر قند­خون در حد طبیعی (140 – 60 میلیگرم درصد) وجلوگیری ازکاهش قند­خون (هیپوگلیسمی)  ونیزافزایش قند­خون ( هایپر گلیسمی )  است . به این وسیله می­توان از ضعف بینائی و بروز اختلالات شدید جلوگیری نمود . مدت ابتلا به دیابت،کنترل قند­خون، افزایش چربی­ها، عوامل مربوط به هورمون­ها به­ویژه دردوران بلوغ وهنگام بارداری، عوامل خارجی چون کشیدن سیگار و مصرف الکل و یا عمل آب­مروارید از عوامل تشدید­کننده­ مشکلات چشمی به حساب می­آیند(هریس و همکاران،2011).

درماتوپاتی­دیابت(عوارض پوستیدیابت)

درافراد دیابتی که از کنترل نامطلوب برخوردارند ، برخی عفونت­ها مثل جوش و عفونت­های قارچی دیده می شوند. اگر قند­خون درحد طبیعی کنترل شود، این بیماری­های پوستی بهبود می­یابند . شایان ذکراست که روی پوست 3 %  ازافراد دیابتی ، ضایعه­ای ایجاد می­ شود  که به آن « نکروبیوزیس لیپوئیدیکا» می­گویند. این ضایعه هیچ­گونه ارتباطی با مدت وکیفیت کنترل دیابت ندارند و نسبت ابتلا به آن در زنان 5 برار مردان است. محل آن بیشتر روی بازو و یا ساق پا ، وقطرآن حدود 6- 2 سانتی متر است، بدون درد وعلت آن هم نامشخص است و به همین دلیل نیاز به درمان ندارند . در سال 1974 میلادی محققان یکی دیگرازعوارض دیابت به نام«چیروآتروپاتی»  یا ( محدودیت حرکت مفصلی ) را که بیشتر در کودکان ونوجوانان دیابتی به­وجود­می­آید کشف کرده اند. محدودیت حرکت مفصل ، بطور مشخص از پنجمین انگشت دست آغاز و به­سایر انگشتان دست منتقل می­ شود و رفته­رفته مفاصل بین انگشتان و کف دست را می­پوشاند، « پوست کلفت و مومی شکل » از علائم آن است . این عارضه سریع­ترین عارضه­ی واقعی بالینی دیابت در کودکان ونوجوانان است . درحالیکه عارضه بدون درد است ، ناتوانی آشکاری دردست ها ممکن است بوجود آورد .تحقیقات نشان می­دهد که بین 9 تا 30 درصد کودکان و نوجوانان دیابتی ممکن است به محدودیت حرکت مفصلی دچار شوند . درحال حاضر، این عارضه درمان مشخصی ندارد، اماکنترل قند خون درحد نزدیک به طبیعی بهترین راه پیشگیری می­باشد(هریس و همکاران،2011) .

-سندرم پای دیابتی

سندرم پای دیابتی اهمیت بسیار زیادی درسلامت افراد دیابتی دارد . تحقیقات نشان می­دهد که در کشور آلمان سالانه 22000 تا 28000  هزار نفر قطع پا در افراد دیابتی انجام می­گیرد که علت اصلی آن « درمان ناصحیح و در نتیجه کنترل نامطلوب قند­خون می باشد ». قطع عضو امری بدون خطر نیست . ازهر 5 نفر بیمار که تحت عمل قطع عضو از ناحیه بالای ران قرارمی­گیرد  2نفر فوت می­ کند. درکشور آلمان از هر 30 هزار قطع عضوکه صورت می­گیرد، یک نفر فوت می کند . پس از قطع یک­پا خطر قطع پای دوم پس از یک­سال حدود 13 % وپس از سه سال به 50% هم می­رسد .نوروپاتی ( اختلال عصبی )، مشکلات عروقی، ترکیب مشکلات عروقی و نوروپاتی از مهم­ترین علل زخم­پا است. تحقیقات متعدد نشان داده­است که نوروپاتی 60 % و انسداد عروقی و نورپاتی بطور مشترک 2% از عوامل ایجاد کننده­ زخم پا می­باشند(ایگد،2005؛ قاری نیت،1383) .