1-1.بیان مسئله

امروزه داروهای دامی بصورت گسترده در حیوانات مورد مصرف غذا جهت درمان و پیشگیری استفاده می شوند. مصرف این داروها علاوه بر اثرات درمانی مطلوب و یا حتی اثرات سوء جانبی در حیوان مورد معالجه، به صورت غیر مستقیم می تواند بهداشت عمومی جامعه را تحت تاثیر خود قرار دهد. آنتی بیوتیكها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و از جمله داروهایی هستند كه به فراوانی در حیوانات مزرعه مورد استفاده قرار می گیرند و از این داروها علاوه بر درمان در اكثر موارد جهت افزایش رشد استفاده می گردد. از آنجا كه این مسئله ارتباط تنگاتنگی با جنبه های اقتصادی پرورش دارد متاسفانه امروزه مصرف این مواد بیش از مقادیر توصیه شده می باشد.

دریافت مداوم آنتی بیوتیكها در جیره غذایی می تواند از جنبه های مختلف، بهداشت عمومی را تهدید كند. نظیرایجاد مقاومت آنتی بیوتیكی در انسان، حساسیت های ناشی از مصرف فرآورده های دامی، از بین رفتن فلور باكتریایی دستگاه گوارش و عواقب پس از آن می باشد. ( ولارد[2]،1994)

كلرامفنیكل داروی وسیع الطیفی است كه علاوه بر اثرات سوء یاد شده سبب تضعیف مغز استخوان و نیز یک نوع كم خونی آپلاستیک كشنده البته نادر می گردد و مصرف آن در بسیاری از كشورها از جمله ایران در حیوانات مورد مصرف غذا ممنوع است. (فقیهی، 1372)

1-2.ضرورت انجام تحقیق

بر اساس شواهد بدست آمده از الگوی مصرف دارو بخصوص در صنعت طیور، در بسیاری از مرغداریها بصورت غیر قانونی از این آنتی بیوتیک ها استفاده می شود كه این امر لزوم بررسی و تعیین مقدار باقیمانده این آنتی بیوتیكها در گوشت طیور را آشكار می سازد.

1-3. ی بر دارو درمانی و پیشگیری دارویی در حیوانات

   دارو[3]ماده ای است كه برای درمان و یا پیشگیری از بیماریهای انسان و حیوان بكار می رودو ممکن است ازمنابع مختلفی مانند منابع حیوانی، گیاهی، معدنی و داروهای صناعی تهیه شود.

• منابع حیوانی، در درمان شناسی دارای اهمیت زیادی بوده و معمولا آنها را از غدد و اعضاء مختلف حیوانات بدست می آورند مانند غده تیروئید كه از گوسفند بدست آورده و سپس نسوج اضافه و چربی آنرا جدا ساخته و خشك می نمایند و بصورت قرص در درمان نارسائی غدد تیروئید در اختیار بیماران قرار می دهند. هورمون انسولین مثال دیگری از داروهای ایندسته می باشد. انسولین را از لوزالمعده حیواناتی نظیر گوسفند، خوك و گاو بدست می آورند كه برای كنترل و درمان بیماری قند بكار می رود.

• داروهای گیاهی معمولا از قسمت های مختلف گیاهان دارویی مانند ریشه، پوست، برگ، گل و دانه تهیه می شوند. روغن كرچك كه از دانه های بید انجیل استخراج می شود بعنوان مسهل مصرف می گردد.

• داروهای معدنی شامل املاح فلزات و شبه فلزات می شود كه معمولا بصورت اسیدها و بازها و یا املاح بكار می روند مثال اسید كلروهیدریک رقیق شده را كه یک داروی معدنی است در موارد اختلالات هضمی مربوط یه كمبود ترشح اسید كلروهیدریک معده مصرف می شود. سولفات سدیم و سولفات منیزیم كه بعنوان ملین و یا مسهل بكار می روند نمونه های دیگری از داروهای معدنی هستند.

• 

• داروهای صناعی(سینتتیك)، از تركیبات آلی یا معدنی و یا مجموعه ای از این دو هستند كه بطور مصنوعی از تركیب شدن چند عنصر یا مواد مختلف با یكدیگردر آزمایشگاه ها توسط شیمیست تهیه می گردند. تعدادی زیادی از داروهائی كه امروزه در درمان بیماریها بكار می روند از قبیل كورتیزون، سولفونامیدها، داروهای ضد انعقاد می باشند.(قفقازی،1370)

مدت هاست مصرف داروهای مختلف در پرورش گله های گوشتی عمومیت بسیاری یافته است. این در حالی است كه در موارد زیادی ضرورت كافی برای مصرف دارو وجود ندارد و در موارد بسیاری نیز داروی مناسبی انتخاب نمی شود. مهم ترین عواملی كه توجه به آنها برای دستیابی به نتیجه مطلوب از مصرف داروها ضروری به شمار می رود عبارتند از :

الف) شناخت كافی از ماهیت ارگانیسم های ایجاد كننده بیماری و شرایط لازم برای بروز آنها

ب) آشنایی با سنینی كه بیشترین حساسیت میزبان نسبت به رخداد بیماری وجود دارد.

ج) اطلاع از راه های صحیح انتخاب داروی مناسب

د) لزوم رعایت غلظت و دوره مصرف دارو

ه) آگاهی از تاثیر پذیری داروها از یكدیگر و از شرایط

مصرف بی قاعده و غیر اصولی انواع مختلف دارو بدون رعایت غلظت و مدت زمان كافی برای تاثیر آنها علاوه برهزینه هنگفتی كه بیهوده به هدر می رود می تواند عواقب وخیمی نیز برای گله تحت درمان و حتی صنعت طیور و سلامت انسان و محیط زیست به دنبال داشته باشد. ظهور میكروارگانیسم های مقاوم به دارو به شكل جمعیت های مناسب را می توان از بدترین عواقب مصرف نادرست دارو نسبت داد. طبیعتا مصرف دارو مستلزم صرف هزینه بوده و متابولیسم آن در بدن نیز در بسیاری از موارد با عوارض مختلفی همراه است.همچنین همانطور كه گفته شد مصرف دارو به خصوص در مواردی كه به طور صحیحی مدیریت نشود می تواند ناخواسته شرایط را برای غلبه سویه های مقاوم و در دراز مدت شكل گیری جمعیت های مقاوم فراهم نماید. اما با وجود همه این نقاظ ضعف خیلی از مواقع استفاده از دارو ضروری بوده و در كوتاه مدت صرف نظر كردن از آن عملا غیر اقتصادی می باشد. استفاده از دارو در پرورش جوجه های گوشتی ممكن است با سه هدف اصلی انجام شود. یكی به منظور تحریک رشد دیگری با هدف درمان بیماری هایی كه با مصرف دارو بهبود یافته و یا از پیچیده شدن مشكلات ناشی از آنها جلوگیری می شود و بالاخره به منظور پیشگیری از امراضی كه ویژگی های لازم جهت به كاربردن دارو با هدف پیشگیری را دارا هستند كاربرد دارد.

برای هدف اول با ایرادات متعددی مواجه بوده و امروزه به دلیل فرآوری و عرضه محصولات طبیعی جایگزین، تقریبا منتفی گردیده است اما سودجستن از دارو به منظور پیشگیری یا درمان برخی بیماری ها كماكان ادامه دارد.